× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Garbuliński Andrzej, Garbuliński Władysław, Owca Stanisław

Garbuliński Andrzej, urodzony 12 grudnia 1891 r.5 w Czermnej (powiat jasielski), syn Tomasza, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Czermnej.

Garbuliński Władysław, urodzony 3 lutego 1922 r., syn Andrzeja i Zofii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, bez zawodu, zamieszkały w okresie okupacji w Czermnej (powiat jasielski).

Owca Stanisław, urodzony w 1894 r., zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Czermnej (powiat jasielski).

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

Rodzina Garbulińskich od końca 1940 r. ukrywała w swoim gospodarstwie trzy osoby narodowości żydowskiej z Czermnej, znane jej z okresu przedwojennego (Sarę Elfenbein z córką Heneli i synem Majorem6). Żydowska rodzina często opuszczała kryjówkę, udając się do okolicznych miejscowości, a także przebywała czasowo na terenie sąsiedniego gospodarstwa należącego do Stanisława Owcy. Prawdopodobnie na skutek donosu sąsiadów 4 kwietnia 1943 r. funkcjonariusze gestapo z placówki w Jaśle, prawdopodobnie wraz z policjantami granatowymi z posterunku w Szerzynach, przybyli do gospodarstwa Garbulińskich. Na widok Niemców ukrywający się Żydzi podjęli ucieczkę i zostali w trakcie niej zastrzeleni. Następnie gestapo aresztowało Andrzeja i Władysława Garbulińskich oraz ich sąsiada Stanisława Owcę. Zostali oni osadzeni w areszcie w Jaśle. Andrzej Garbuliński i Stanisław Owca w kilkanaście dni później zostali rozstrzelani w Warzycach. Natomiast Władysława Garbulińskiego przetransportowano do więzienia Montelupich w Krakowie, gdzie prawdopodobnie został zamordowany latem 1943 r. Andrzej Garbuliński wraz z synami Władysławem i Marianem oraz Stanisław Owca zostali uhonorowani tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata 21 maja 1997 r.


Źródło: AIPN Rz, OKŚZpNP w Rzeszowie, II Ds. 70/70, Śledztwo w sprawie zbrodni popełnionej 4 IV 1943 r.; ibidem, Rejestr miejsc i faktów zbrodni, w powiecie jasielskim 1939–1945, sygn. 193; ibidem, Relacja Małgorzaty Buś i Kunegundy Bazan z domu Garbulińskiej; Yad Vashem, Departament Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, sygn. 7522 [Pismo Dyrektora Generalnego GKBZpNP IPN do Departamentu Sprawiedliwych YV z dnia 2.02.1995 r.; Podanie Kazimierza Garbulińskiego do YV z dnia 12.01.2000 r.; Decyzja o przyznaniu tytułu SwNŚ; Protokół przesłuchania Kazimierza Szczygła przez Prokuraturę Rejonową w Jaśle w dniu 28.11.1994 r.; Protokół przesłuchania świadka Mariana Garbulińskeigo przez OKBZH we Wrocławiu w dniu 3.12.1976 r.; Protokół przesłuchania świadka Kunegundy Bazan z d. Garbulińskiej przez Prokuraturę Rejonową w Tarnowie w dniu 18.08.1992 r.; Oświadczenie Heleny Zając z d. Garbulińskiej z dnia 21.03.1990 r.; Kserokopia afiszu okupacyjnego informującego o egzekucji m.in.: Andrzeja Garbulińskiego i Stanisława Owcy].

Bibliografia: Godni synowie naszej ojczyzny, Warszawa 2000, t. 1, s. 158– –159; Kalisz M., Sprawiedliwi z Czermnej, „Biuletyn IPN” 2009, nr 3, s. 45–49; Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu – Polska, red. I. Gutman, red. wyd. polskiego D. Libionka, R. Kuwałek, A. Kopciowski, Kraków 2009, t. I, s. 176; Polacy ratujący Żydów w czasie Zagłady. Przywracanie pamięci, Łódź 2009, s. 59, 107.

Autor: Elżbieta Rączy

 

 

5 Albo w 1884 r. [za:] Polacy ratujący Żydów w czasie zagłady. Przywracanie pamięci, Łódź 2009, s. 59.

6 Stanisław Garbuliński, syn Andrzeja, wymienia następujące imiona [najprawdopodobniej chodzi o te same imiona, tylko inaczej zapisane] ukrywających się Żydów: Sara, Maier i Chana [za:] ibidem.

Wpis pochodzi z:

Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej
Opis oraz publikacja w formie PDF