Ciesielska Romualda z domu Cieślik, urodzona 7 lutego 1908 r. w Grabinie (powiat rypiński), mąż Feliks, zawód: pracownik umysłowy, urzędniczka, zamieszkała w okresie okupacji w Krakowie.
Ciesielski Feliks, urodzony 24 stycznia 1895 r. w Pińczowie, żona Romualda, zamieszkały w okresie okupacji w Krakowie.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
W okresie okupacji zostali przesiedleni z Bydgoszczy do krakowskiego Kazimierza. Romualda Ciesielska na szeroką skalę udzielała pomocy osobom narodowości żydowskiej. Między innymi rozprowadzała żywność i ubrania, pomagała w ucieczce z getta, zorganizowała fałszywe dokumenty, a także, wraz z mężem, ukrywała uciekinierów w domu oraz prowadzonym przez siebie sklepie. Brak informacji, w jakim wymiarze Feliks Ciesielski był zaangażowany w działalność pomocową żony. Schronienie u Ciesielskich znaleźli m.in.: Edmund Fiszler i jego żona Leonora oraz czteroosobowa rodzina Horowiczów. Prawdopodobnie na skutek donosu Ciesielscy zostali aresztowani przez gestapo latem 1942 r.1 Romualda Ciesielska została osadzona w więzieniu na Montelupich, gdzie przebywała do grudnia 1942 r. W trakcie śledztwa była torturowana. 16 grudnia 1942 r. wywieziono ją do KL Auschwitz (numer obozowy 27 184). W Auschwitz poddana została doświadczalnym badaniom pseudomedycznym. W obozie w dalszym ciągu prowadziła aktywne działania pomocowe m.in. dla osób narodowości żydowskiej. W 1943 r. wyznaczono ją do opieki nad dziecięcym blokiem 16A. Dzięki jej staraniom wiele dzieci ocalało od zagłady. Romualda Ciesielska m.in. ukrywała dzieci wytypowane w selekcji, organizowała dodatkowe racje żywnościowe, fałszowała metryki urodzenia dzieci. W Auschwitz przebywała do czasu ucieczki z transportu ewakuacyjnego w Jawiszowicach w styczniu 1945 r. Feliks Ciesielski został wywieziony do obozu koncentracyjnego Auschwitz 15 grudnia 1942 r. (numer obozowy 83 751). Prawdopodobnie przybył do obozu również transportem z więzienia na Montelupich. Następnie został przetransportowany do obozu koncentracyjnego Mauthausen, gdzie został zamordowany 18 marca 1945 r. Romualda i Feliks Ciesielscy zostali uhonorowani tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata 2 marca 1967 r.
Źródło: APMA-B, Ankiety Byłych Więźniów, sygn. mat./4685; ankieta 27.05.1964; ibidem, Numerowe wykazy kobiet; Yad Vashem, Departament Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, sygn. 214 [Oświadczenie Romualdy Ciesielskiej 7 listopada 1966 r.].
Bibliografia: Czech D., Kalendarz wydarzeń KL Auschwitz, Oświęcim 1992, s. 850; Grynberg M., Księga sprawiedliwych, Warszawa 1993, s.87; Księga Pamięci. Transporty Polaków do KL Auschwitz z Krakowa i innych miejscowości Polski południowej 1940–1944, red. F. Piper, I. Strzelecka, Warszawa–Oświęcim 2002, t. IV, s. 2302, 2303, 2308; Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu – Polska, red. I. Gutman, red. wyd. polskiego: D. Libionka, R. Kuwałek, A. Kopciowski, Kraków 2009, t. I, s. 98; Langbein H., Ludzie w Auschwitz, Oświęcim 1994, s. 249, 261, 363.
Autor: Tomasz Gonet
1 W trakcie aresztowania Romualda Ciesielska przebywała w domu wyłącznie z siedmioletnim synem. Brak informacji o okolicznościach zatrzymania jej męża.
