Martiniuk (Martyniuk) Maria z domu Woszkowska (Waszkowska), urodzona 2 czerwca 1896 r. w Stanisławowie, córka Józefa i Julii z domu Straczyńskiej, narodowość ukraińska, wyznanie greckokatolickie, zamieszkała w okresie okupacji w Stanisławowie.
Hrenkiw (Hrynkiv) Wasyl, urodzony 16 marca 1907 r. w Tylysznicy Olszarowej, narodowość ukraińska, wyznanie greckokatolickie, zawód: szewc, zamieszkały w okresie okupacji w Stanisławowie.
Gamon (Gamoń) Walenty, urodzony 17 lipca 1920 r. w Warszawie, syn Franciszka i Marii z domu Bednarczyk, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: muzyk, zamieszkały w okresie okupacji w Stanisławowie.
Kochmann Maria, urodzona 2 maja 1914 r. w Nadwórnej (ówczesny powiat nadwórniański), córka Konstantego i Marii z domu Zawadzkiej, narodowość ukraińska, wyznanie greckokatolickie, zawód: robotnica, zamieszkała w okresie okupacji w Nadwórnej.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Udzielali pomocy osobom narodowości żydowskiej (Johann Prawer, Dora Pomeranz z domu Grossnass oraz trzy nieznane z imienia i nazwiska osoby). Żydzi od lutego lub kwietnia 1943 r. ukrywali się w mieszkaniu Wasyla Hrenkiwa (Hrynkiva) i Marii Kochamnn, za co gospodarze otrzymywali zapłatę w gotówce, którą przeznaczali również na wyżywienie i zaopatrzenie ukrywanych. W znalezieniu schronienia dla Dory Pomeranz bezinteresownie pośredniczyła Maria Martiniuk (Martyniuk). W pomoc ukrywającym się osobom zaangażowany był również Walenty Gamon (Gamoń), który odpłatnie pośredniczył w zdobyciu fałszywych dokumentów. Na skutek donosu 14 października 1943 r. Niemcy przeprowadzili rewizję w mieszkaniu Wasyla Hrenkiwa (Hrynkiva) i Marii Kochmann, nie odnajdując ukrywających się osób. Jednak tego samego dnia trzech Żydów (w tym Johann Prawer) zostało schwytanych w trakcie próby opuszczenia dotychczasowego miejsca schronienia. Maria Kochmann oraz Wasyl Hrenkiw (Hrynkiv) zostali aresztowani 14 października 1943 r. i osadzeni w więzieniu w Stanisławowie, a następnie wyrokiem Sądu Specjalnego w Stanisławowie z dnia 27 stycznia 1944 r. skazani na karę śmierci. Brak informacji o wykonaniu wyroku. Walenty Gamon (Gamoń) został aresztowany w Stanisławowie 19 października 1943 r., a następnie w nieznanych okolicznościach uciekł z więzienia w Stanisławowie 28 grudnia 1943 r. Maria Martiniuk (Martyniuk) została aresztowana 23 października 1943 r. i osadzona w więzieniu w Stanisławowie, a następnie uniewinniona decyzją Sądu Specjalnego w Stanisławowie w dniu 27 stycznia 1944 r. i dnia 28 stycznia 1944 r. została zwolniona z więzienia. W sprawie tej oskarżeni byli również Eugeniusz Kulman i Ludwika Kołodziejczyk, którzy prowadzili w okresie okupacji sklep w Stanisławowie i uczestniczyli w procesie wymiany obcej waluty. Zostali oskarżeni o przestępstwa walutowe.
Źródło: AFB, Sąd Specjalny w Stanisławowie, R. 137/9.
Autor: Tomasz Gonet
Tłumaczenie materiałów źródłowych: Joanna Beszczyńska
