Zakrzewski Tadeusz, urodzony 19 października 1911 r., narodowość polska, rolnik, w okresie okupacji zamieszkiwał w Kielcach, Kreishaupt. Kielce, dystrykt radomski, GG.
Rutkowska z d. Lewandowska Zofia, urodzona 11 maja 1916 r. Chmielarz Bartłomiej, urodzony 24 sierpnia 1894 r.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
W okresie II wojny światowej Tadeusz Zakrzewski pełnił obowiązki strażnika więziennego w więzieniu w Kielcach. W czasie tej pracy przez ok. trzy miesiące zaangażował się w przekazywanie żydowskim więźniom paczek żywnościowych oraz grypsów od rodzin. Zakrzewskiemu pomagała jego żona, która nawiązywała kontakt z żydowskimi rodzinami, a także przywoziła grypsy z różnych miast dystryktu radomskiego. Zakrzewski został aresztowany 24 października 1940 r., mając przy sobie przesyłki dla Żydów o następujących nazwiskach: Löwenstein, Grauss, Złoty, Zylbertejn i Egelman. W tym samym czasie Niemcy aresztowali także dwóch innych strażników więziennych, którzy udzielali pomocy więźniom żydowskim: Bartłomieja Chmielarza i Zofię Rutkowską z d. Lewandowską. Wraz z nimi zatrzymano Eliasza Knobela, Chaje Joska Poznańskiego i Chanę Löwenstein, którym wyżej wymienieni udzielali pomocy. Po aresztowaniu Tadeusz Zakrzewski był torturowany. Wszystkich zatrzymanych Polaków oskarżono o zdradę stanu i udzielanie pomocy Żydom. Na podstawie wyroku Sądu Specjalnego w Kielcach z 7 stycznia 1941 r. zostali skazani: Zakrzewski i Chmielarz na sześć miesięcy więzienia, a Rutkowska, Knobel, Poznański i Löwenstein na trzy. Dalsze losy Żydów nie są znane. Tadeusz Zakrzewski po wyjściu z więzienia po przebytych torturach przez ok. rok leczył dolegliwości, a następnie został zmuszony do pracy w warsztacie samochodowym. Przez cały czas był sprawdzany przez Gestapo.
Źródła: AŻIH, Dział Dokumentacji Odznaczeń Yad Vashem, 349/24/1192, Sprawa Tadeusza Zakrzewskiego, Wyrok Sądu Specjalnego w Kielcach, Kielce, 7 I 1941 r., s. 4–8; List Tadeusza Zakrzewskiego do ŻIH, Kielce, 3 III 1988 r., s. 19; ibidem, List Tadeusza Zakrzewskiego do ŻIH, Kielce, 23 VI 1988 r., s. 27.
Autor: Tomasz Domański
