Trojan Stanisław, urodzony 1887 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, rolnik. W okresie okupacji mieszkał we wsi Chmielnik-Andrzejówka, Kreishaupt. Busko, dystrykt radomski, GG.
Trojan Stefania (żona Stanisława), urodzona 6 sierpnia 1901 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, rolniczka. W okresie okupacji mieszkała we wsi Chmielnik-Andrzejówka, Kreishaupt. Busko, dystrykt radomski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Stanisław i Stefania Trojanowie mieszkali we wsi Chmielnik-Andrzejówka, gdzie prowadzili niewielkie gospodarstwo rolne. Małżeństwo ukrywało na strychu domu dwóch Żydów. Informacje co do ich nazwisk są sprzeczne. Według jednych przekazów Żydzi nazywali się Cael i Belman vel Welman. W innych źródłach jeden z nich nazywał się Bugajski. Z nieznanych bliżej powodów, najprawdopodobniej wskutek donosu, 24 grudnia 1942 r. w godzinach rannych do zabudowań Trojanów przybyli żandarmi z posterunku w Chmielniku: Orłowski oraz Świątek i funkcjonariusz tzw. granatowej policji Witkowski. Dokonali rewizji i odnaleźli ukrywających się. Żydzi zostali na miejscu zastrzeleni przez żandarma Orłowskiego. Stanisław Trojan nie był obecny podczas akcji policji niemieckiej lub też udało mu się wcześniej zbiec. W związku z powyższym Niemcy zabrali ze sobą jego żonę i pojechali z nią do wsi Szyszczyce, gdzie u kuzynów Trojana, także mieli być ukrywani Żydzi. Nikogo jednak tam nie znaleźli. Żona Trojana, Stefania, została zatrzymana w areszcie w Chmielniku i miała tam pozostać do czasu, aż jej mąż się zgłosi do Niemców. Funkcjonariusze policji okradli przy tym gospodarzy z różnej garderoby. Trojan został po kilku dniach ujęty przez żandarmów, a jego żonę po dotkliwym pobiciu zwolniono z aresztu. Stanisław Trojan został wywieziony do KL Auschwitz, gdzie zmarł najprawdopodobniej w marcu 1943 r.
Źródła: AOK, Ds. 29/67, t. 1, Protokół przesłuchania świadka Krystyny Podsiedlik, Kielce, 30 I 1969 r., k. 131–133; ibidem, Protokół przesłuchania Stanisława Prucnela, Kielce, 23 VI 1969 r., k. 328–329; ibidem, Protokół przesłuchania świadka Stanisławy Ślusarskiej, Kielce, 23 VI 1969 r., k. 334–335; AIPN Ki, IPN Ki 127/193, SO Kielce, Protokół przesłuchania świadka Stefana Trojana, Chmielnik, 6 V 1947 r., s. 49–50; ibidem, zeznania Stefana Trojana na rozprawie głównej przeciwko Leonowi Orłowskiemu, Busko‑Zdrój, 2 III 1948 r., s. 152.
Bibliografia: Fąfara E., Gehenna ludności żydowskiej, Warszawa 1983, s. 486–487; Księgi zgonów z Auschwitz, t. 3, red. J. Dębski, S. Goldmann, H. Jastrzębska, S. Kreuzhage, J. Parcer, [b.m.] 1995, s. 1256; Zajączkowski W., Martyrs of Charity, Washington D.C. 1988, s. 121; Zajdler-Żarski W., Martyrologia ludności żydowskiej i pomoc społeczeństwa polskiego, Warszawa 1968, s. 411.
Autor: Tomasz Domański
