Rybka Wacław, urodzony 18 marca 1910 r., syn Jana i Katarzyny, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zamieszkały w okresie okupacji w Chełmie, Kreishaupt. Cholm, dystrykt lubelski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Jesienią 1942 r. Niemcy przeprowadzili przez wieś Bukowa Mała w kierunku Włodawy grupę ok. 100 osób narodowości żydowskiej. Z tej grupy uciekły dwie kobiety, które wcześniej mieszkały we wsi Wólka Okopska. Jedną z nich była Irena (według niektórych zapisów Ita) Finkel, a drugą jej siostra (imię nieznane). Pomocy udzieliła im rodzina Kędzierawskich, decydując się na ukrycie uciekinierek. Zimą na przełomie 1942 i 1943 r. Wacław Rybka, znajomy Władysława Kędzierawskiego, zdecydował się zabrać Irenę Finkel do swego domu w Chełmie „dla większego bezpieczeństwa”. Kobieta przebywała u niego do wiosny 1943 r., kiedy to przeniosła się do młynarza we Włodawie. Niedługo potem Wacław Rybka został aresztowany przez Niemców i osadzony w chełmskim więzieniu. Prawdopodobnie powodem aresztowania była denuncjacja jednego z sąsiadów, który oskarżył Rybkę o pomaganie Żydom. Rybka przebywał w więzieniu w Chełmie przez kilka miesięcy; uciekł w czerwcu lub lipcu 1944 r. w czasie bombardowania budynku przez lotnictwo sowieckie. Siostry Finkel przeżyły wojnę i wyemigrowały do Izraela. Wacław Rybka mieszkał nadal w Chełmie i zmarł tam 22 lipca 1984 r.
Źródła: AIPN Lublin OKL/S. 2/00/Zn, t. 9, Protokół przesłuchania świadka Danuty Rybki z d. Kędzierawskiej, 16 II 1990 r.; Kopia protokołu dotycząca uwięzienia Wacława Rybki, sporządzonego w Zarządzie Gminnym w Sawinie, 5 XII 1949 r., s. 1625; USC w Chełmie, Księga zgonów za 1984 r., Akt zgonu Wacława Rybki.
Autor: Sebastian Piątkowski
