Rówiński Franciszek, urodzony 1888 r. w Łosiu, syn Jana i Rozalii z d. Brońskiej, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, rolnik, zamieszkały w Łosiu, Kreishaupt. Jaslo, dystrykt krakowski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Franciszek Rówiński podczas okupacji niemieckiej mieszkał u swojej pasierbicy Karoliny Cichońskiej w Łosiu. Od lutego do kwietnia 1944 r. ukrywali dwóch Żydów. Byli to: Grosser pochodzący z Łosia i Dawid Mendel z Ropy. Prawdopodobnie w wyniku donosu o ich obecności dowiedziała się żandarmeria niemiecka z Gorlic. 6 kwietnia 1944 r. o 5.00 rano Niemcy wraz z czterema tzw. policjantami granatowymi z posterunku w Ropie, a także jednym członkiem tzw. warty wiejskiej, zjawili się u polskiej rodziny. Żandarmi pobili Karolinę Cichońską, a następnie zaczęli przeszukiwać mieszkanie. W chwili gdy Niemcy odnaleźli Żydów w kryjówce znajdującej się w stodole, Karolina, niepilnowana przez nikogo, wyskoczyła przez okno. Pomimo pościgu kobiecie udało się uciec. Franciszek Rówiński, którego Niemcy też zatrzymali, został wywieziony do Gorlic. Prawdopodobnie w lipcu albo sierpniu 1944 r. rozstrzelano go jako zakładnika w Ulaszowicach (obecnie dzielnica Jasła).
Źródła: AIPN Rz, IPN Rz 354/104, Sąd Okręgowy w Jaśle, Akta w sprawie Franciszka Wencla, Protokół przesłuchania Augustyn Karoliny, k. 87–88; ibidem, IPN Rz, 354/103, Akta w sprawie Franciszka Wencla, Protokół rozprawy głównej z dnia 12 X 1949 r., k. 10−11; Rękopis Idziego Kulki, b.d., b.p., rkps, kopia w zbiorach autora; ibidem, IPN Rz 191/252, OKŚZpNP, Ankiety GKBZH w Polsce, Represje na ludności żydowskiej przed utworzeniem getta – pow. Gorlice, k. 3−4; ibidem, 191/241, Ankiety GKBZH w Polsce, Aresztowania pow. Gorlice, k. 71–72; Kowalski T., Polityka eksterminacyjna okupanta hitlerowskiego wobec ludności powiatu gorlickiego w latach 1939−1945, mps w zbiorach AIPN w Rzeszowie, s. 16; USC w Ropie, Księga zgonów; Relacja Tadeusza Dwojaka z dnia 8 XI 2011 r., w zbiorach autora; Relacja Kazimierza Daty z dnia 20 III 2012 r., w zbiorach autora.
Bibliografia: Kalisz M., Rączy E., Dzieje społeczności żydowskiej powiatu gorlickiego podczas okupacji niemieckiej 1939–1945, Rzeszów 2015, s. 84–85; Dusza L., Kryptonim „Nadleśnictwo 14”. Z dziejów konspiracji w Gorlickiem, Warszawa 1981, s. 116.
Autor: Michał Kalisz
