× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Pruchniewicz Józef

Pruchniewicz Józef, urodzony 14 marca 1887 r. w Bieczu, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, rolnik, w trakcie okupacji mieszkał w Bieczu, Kreihaupt. Jaslo, dystrykt krakowski, GG.

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

Józef Pruchniewicz razem z żoną Marią oraz córkami Jadwigą i Heleną mieszkał podczas okupacji niemieckiej w Bieczu. Udzielili schronienia czteroosobowej rodzinie żydowskiej, małżeństwu Jehudzie i Tireanie Lieb Bloum z córką Reizel (później Shoshana Sheinman) oraz ich krewnemu Mosze Kuflikowi. Żydzi ukrywali się u polskiej rodziny od grudnia 1942 r. do listopada 1943 r. w stajni, w specjalnie zbudowanej skrytce w stogu siana. W listopadzie 1943 r. Józef Pruchniewicz otrzymał ostrzeżenie, że Niemcy planują rewizję w jego mieszkaniu, wówczas Żydzi przenieśli się w inne miejsce. Józefowi sugerowano, aby wyprowadził się do nieodległej Turzy i tam przeczekał wojnę. Jednak nie zdecydował się na to, gdyż nie chciał narażać rodziny na niebezpieczeństwo. Rano 14 marca 1944 r. w domu Pruchniewiczów zjawił się znajomy z ostrzeżeniem, aby Józef uciekał, ponieważ w magistracie wystawiono nakaz jego aresztowania. Jego powodem był donos złożony na Gestapo przez jednego z sąsiadów, stwierdzający, że w gospodarstwie Pruchniewicza ukrywają się Żydzi. Józef postanowił pozostać w domu, ponieważ zdawał sobie sprawę, że jeśli Niemcy go nie zastaną, to narazi całą rodzinę na pewną śmierć. Jeszcze tego samego dnia przed południem w domu Józefa Pruchniewicza zjawili się dwaj Gestapowcy, którzy pobili go, a następnie skutego zawieźli do siedziby Gestapo w Jaśle. Jakiś czas po jego aresztowaniu Niemcy wywiesili listę rozstrzelanych, na której figurował Józef Pruchniewicz. Prawdopodobnie 17 marca 1944 r. został wywieziony do lasu w Warzycach i tam zamordowany wraz z innymi więźniami. Jego ciało spoczywa w jednej ze zbiorowych mogił. 26 października 2008 r. Maria i Józef Pruchniewiczowie zostali uhonorowani tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.


Źródła: AIPN Rz, IPN Rz 191/549, OKBZpNP w Rzeszowie, Prześladowanie ludności polskiej za pomoc Żydom; AIPN Rz, S 16/81, Zbrodnie popełnione na terenie Biecza, Protokół przesłuchania Władysława Wójcikiewicza, k. 4 i Franciszka Wójcikiewicza, k. 10–11; Relacja Heleny Pruchniewicz z czerwca 2006 r., mps, znajduje się w posiadaniu rodziny Wędrychowiczów w Bieczu; Survivors Of The Shoah Visual History Foundation, 40627-13, nagranie relacji Mosze Kuflika z 5 II 1998 r. – kopia nagrania w posiadaniu Michała Kalisza; USC w Bieczu, Księgi zgonów; Muzeum Regionalne w Bieczu, A, mps, Spis wydarzeń martyrologicznych w latach II wojny światowej z terenu Biecza i okolic. Ludność Biecza przed i po okupacji, b.p.

Bibliografia: M. Kalisz, E. Rączy, Dzieje społeczności żydowskiej powiatu gorlickiego podczas okupacji niemieckiej 1939–1945, Rzeszów 2015, s. 81–83.

Autor: Michał Kalisz 

Wpis pochodzi z:

Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej


Opis oraz gdzie kupić