Paziuk Tadeusz, urodzony 27 września 1894 r. w Kołomyi, syn Dymitra i Julii z d. Książek, dyplomata i komornik, w trakcie okupacji mieszkał w Krakowie (Krakau), dystrykt krakowski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Tadeusz Paziuk pochodził z wielodzietnej rodziny, miał siedmioro rodzeństwa. W latach 1905–1912 uczęszczał w Kołomyi do gimnazjum, a w 1917 r. zdał maturę. W czasie I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej. W latach 1919–1921 studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Tuż po I wojnie światowej pracował w żandarmerii Wojska Polskiego, a od 1 grudnia 1919 r. w Policji Państwowej. W 1925 r. pełnił funkcję nadkomisarza, referenta administracyjnego i zastępcy komendanta Policji Państwowej Województwa Poleskiego (okręg XIV). W policji służył do 1926 r. Po zakończeniu tej służby odbył szereg podróży po Europie. W latach 1930–1931 przebywał na placówce dyplomatycznej RP w Rio de Janeiro. Po powrocie do Polski pracował jako komornik. W 1933 r. był komornikiem Sądu Grodzkiego w Niemirowie, w 1936 r. pełnił tę samą służbę w Chodorowie, a w latach 1937–1939 był komornikiem Sądu Grodzkiego w Tarnopolu (II rewir). Prowadził w tym mieście także kancelarię (Pasaż Adlera nr 2). Po wybuchu II wojny światowej przeniósł się do Krakowa i zamieszkał przy ul. Siemiradzkiego 6. Za pomoc udzielaną kobiecie o żydowskim pochodzeniu, nieznanej jednak z imienia i nazwiska, został aresztowany przez Gestapo i osadzony w więzieniu przy ul. Montelupich. Paziuk dawał tej kobiecie schronienie, brak jednak informacji o tym, przez jak długi czas. Nie są znane także relacje, jakie łączyły go z tą kobietą przed wojną i w czasie jej trwania. Ponadto nie wiadomo, czy areszt nastąpił na skutek donosu, czy obserwacji funkcjonariuszy Gestapo. Z braku dodatkowych materiałów i relacji nie można też potwierdzić ani wykluczyć, że była to jedyna osoba o żydowskim pochodzeniu, której pomagał. Nie jest znana dokładna data aresztowania Paziuka, nie wiadomo także, co stało się z Żydówką, której udzielał pomocy. W więzieniu przebywał do stycznia 1944 r. Został rozstrzelany 29 stycznia 1944 r. w Grębałowie (wówczas wieś w obrębie Wzgórz Krzesławickich, aktualnie część Nowej Huty – dzielnicy Krakowa). Razem z nim wykonano egzekucję na ok. 80 innych osobach. Był to odwet za zamach na niemieckich policjantów straży kolejowej: Wilhelma Weisera i Rudolfa Wagnera oraz za napady na dwa pociągi. Nazwisko Tadeusza Paziuka widnieje na afiszu śmierci informującym o tej egzekucji, pod nr 36 („Komornik Sądowy Tadeusz Paziuk z Krakowa za przychylność okazaną Żydówce przez udzielenie schronienia”). Ten fakt potwierdzają także Stanisław Dąbrowa-Kostka i Tadeusz Wroński.
Źródła: AMHK, Oddział ul. Pomorska, Afisz śmierci z 29 stycznia 1944 r.; AAN, 2392, Sprawozdanie statystyczne z działalności i gospodarki, ibidem, Poselstwo Rzeczypospolitej Polskiej w Rio de Janeiro za rok budżetowy 1930/1931, ibidem, Wykaz pracowników kontraktowych – akta dotyczące Tadeusza Paziuka; ANKr, Akta Urzędu Pracy w Krakowie 1939–1944, ibidem, Karty pracy wg. zawodów: „urzędnicy” i „pracownicy administracji”; BJKr, „Gazeta Lwowska” (nr 13 VII 1933 r., 15 VII 1936 r., 13 X 1937 r., 5 XI 1937 r., 3 VI 1939 r.); AIPN, IPN BU 2448/446, Ankiety GKBZH w Polsce oraz OKBZH w Warszawie, zebrane w latach 1968–1972, ibidem, Ankiety dotyczące województwa krakowskiego. Powiat i miasto Kraków, k. 115, 335–336; AIPN, GK, 195/VII/7, k. 262, 299.
Bibliografia: Bielawski W., Pilichowski C., Zbrodnie dokonane na Polakach przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1981, s. 51; Blicharski C., Słownik Biograficzny Tarnopolan 1805–1945, [Tadeusz Paziuk]; Dąbrowa-Kostka T., Hitlerowskie afisze śmierci, Kraków 1983; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, red. R. Walczak, H. Muszyński, J.P. Śliwczyński, I. Borowicz, T. Prekerowa, cz. 3, Warszawa 1997, s. 100.
Autor: Martyna Grądzka-Rejak
