Olewnik Stanisława, urodzona 27 września 1917 r. w Wólce Łukowskiej, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, robotnica rolna, zamieszkała w trakcie okupacji w Krzemieniu, Landkreis Mackeim (powiat makowski), rejencja ciechanowska, Prowincja Prusy Wschodnie.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Stanisława Olewnik pracowała na roli w majątku w miejscowości Krzemień. Latem 1942 r. skierowano tam do pracy 11 Żydów z getta w Makowie, wśród nich Henię i Hankę Mławskie. Były one znane Stanisławie z czasów przedwojennych. Mławscy mieszkali wcześniej w sąsiedniej miejscowości, Mierzeńcu. Po zakończonych pracach Żydzi powrócili do getta. Rachela (Ruchla) Mławska z d. Frost z trójką dzieci: Henią, Hanią i Abrahamem, uciekła i znalazła azyl w domu Stanisławy. Rodzina przebywała tam przez kila dni, w trakcie których mogła liczyć na pomoc i wyżywienie. Stanisława Olewnik została aresztowana 7 października 1943 r. pod zarzutem ukrywania rodziny żydowskiej i oddania swoich dokumentów Żydówce. Jedna z żydowskich dziewczynek poddana torturom wyznała, że Stanisława przez pewien czas ukrywała ją w swoim domu. 16 grudnia 1943 r. Olewnik została osadzona w KL Auschwitz (nr obozowy 70508), gdzie zmarła 21 kwietnia 1944 r. 6 czerwca 2005 r. Stanisława Olewnik została uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
Źródła: AIPN, IPN GK 629/3740, Tajna Policja Państwowa Oddział w Ciechanowie/ Płocku 1939–1945, Akta w sprawie: Henryka Mławska, ur. 11 VIII 1921 r., aresztowana w ramach represji wobec osób narodowości żydowskiej (uciekła z getta w Makowie) i dnia 16 XII 1943 r. osadzona w KL Auschwitz, k. 1–23; ibidem, IPN GK 629/3741, Akta w sprawie: Henryka Mławska, ur. 11 VIII 1921 r.; aresztowana w ramach represji wobec osób narodowości żydowskiej (uciekła z getta w Makowie) i 16 XII 1943 r. osadzona w KL Auschwitz.
Bibliografia: The Righteous Among The Nations database, http://db.yadvashem.org/righteous/family.html?language=en&itemId=4435366, dostęp 6 III 2016 r.; Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką, http://straty.pl/index.php/szukaj-w-bazie, dostęp 6 III 2016 r.
Autor: Kamil Bielas
