Marczak Ludomir, urodzony 30 października 1907 r. w Warszawie, syn Stanisława i Marty, narodowość polska, kompozytor, dziennikarz, powiązany z Komunistyczną Partią Polski oraz Polską Partią Socjalistyczną, członek Robotniczej Partii Polskich Socjalistów, w okresie okupacji niemieckiej zamieszkały w Warszawie (Warschau), dystrykt warszawski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Ludomir Marczak na początku okupacji przejął szmaciarnię przy ul. Dalekiej, później uzyskał zgodę władz niemieckich na najmowanie pracowników z getta. Zakład ten stał się przykrywką dla akcji pomagania ludności narodowości żydowskiej. Marczak wspierał uciekających z getta, szukał schronienia dla potrzebujących. Równocześnie sam zbudował schron przy ul. Świętojerskiej, gdzie ukrywał kilkanaście osób wraz z ich rodzinami. Wśród ocalałych znajdowała się Klementyna Fuswerk-Krymkowa. W 1943 r. rodzina Marczaków zorganizowała drugi schron przy ul. Pańskiej. 25 listopada 1943 r. w wyniku denuncjacji wykryto bunkier przy ul. Świętojerskiej. Aresztowano trzynastu Żydów oraz Ludomira Marczaka. Po kilkudniowym śledztwie został on rozstrzelany 31 grudnia 1943 r. przy ul. Towarowej 4.
Bibliografia: Bartoszewski W., 1859 dni Warszawy, Kraków 1984, s. 506, 520; Bartoszewski W., Straceni na ulicach miasta. Egzekucje w Warszawie 16 X 1943 – 26 VII 1944, Warszawa 1970, s. 66–67; Marczak Ludomir Michał (1907–1943) [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XIX/1, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974, s. 608; Mark B., Mark E., PPR a kwestia żydowska w okresie okupacji hitlerowskiej, „Z pola walki. Kwartalnik poświęcony dziejom ruchu robotniczego” 1962, R. 5, nr 1 (17), s. 46, 53; Ringelblum E., Polish–Jewish Relations During the Second World War, Evanston, 1974, s. 228; Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, oprac. W. Bartoszewski, Z. Lewinówna, wyd. 4, Warszawa 2013, s. 382.
Autor: Paweł Niewiński
