Majkut Antoni, urodzony 24 czerwca 1900 r., syn Ignacego i Zofii z d. Leja, wyznanie rzymskokatolickie, rolnik, zamieszkały w okresie niemieckiej okupacji w Grodzisku Górnym, Kreishaupt. Jaroslau, dystrykt krakowski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
W czasie niemieckiej okupacji Antoni Majkut z żoną Katarzyną z d. Przeszło i z pięcioma synami: Janem (ur. 1925 r.), Józefem (ur. 1929 r.), Bronisławem (ur. 1930 r.), Stanisławem (ur. 1933 r.) i Ludwikiem (ur. 1935 r.), mieszkali w Grodzisku Górnym. Rodzina Majkutów jeszcze w okresie międzywojennym utrzymywała kontakty handlowe i sąsiedzkie z żydowskimi mieszkańcami Grodziska Górnego. Wiosną 1942 r. kontakty się urwały, ponieważ Żydów z Grodziska Górnego wysiedlono. Od wiosny 1943 r. do jesieni 1943 r. rodzina Majkutów udzielała czasowego schronienia trójce Żydów: Moszkowi Josie (ok. 30 lat), Szulimowi Josie (ok. 30 lat) oraz żonie Moszka o nieustalonym imieniu, i dożywiała ich. Ukrywali się oni w okolicznych lasach i na polach. Do domu Majkutów przychodzili regularnie, aby się ogrzać, umyć i zjeść. Zostawali w nim kilka dni, następnie odchodzili. Podczas pobytu u Polaków przebywali w specjalnie wydrążonej kryjówce pod podłogą w komorze lub w stodole w kryjówce zrobionej w słomie. W listopadzie 1943 r. do domu Majkutów przybył żandarm z Grodziska Dolnego oraz członkowie nocnej warty. Nie są znane okoliczności przybycia tej ekspedycji do gospodarstwa Majkutów. Antoni Majkut i jego starsi synowie zdołali uciec z domu. Pozostała w nim Katarzyna wraz z najmłodszym synem. Po sterroryzowaniu domowników i pobiciu gospodyni żandarm zmusił towarzyszących mu wartowników do rewizji. Odnaleziono ukrywających się Żydów i odprowadzono ich na cmentarz żydowski w Grodzisku. Tam zostali zastrzeleni przez Niemca. W lutym 1944 r. Majkutowie po raz kolejny przyjęli pod swój dach Żydów. Była to para narzeczonych o nieustalonych imionach i nazwiskach. W dniu ich przybycia Antoni Majkut został aresztowany w swoim domu przez czterech funkcjonariuszy tzw. granatowej policji (o nazwiskach: Kowalski, Matłowski, Mędykowski, Niedzielski). Następnie przewieziono go do więzienia w Jarosławiu, gdzie przebywał jako zakładnik do marca 1944 r. Wówczas to został przewieziony do Łańcuta i razem z dziesięcioma innymi osobami zastrzelony. 9 lutego 2010 r. Antoni Majkut został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP.
Źródła: Muzeum w Jarosławiu, Afisze, Obwieszczenie dowódcy SS i policji dystryktu krakowskiego z 23 II 1944 r. o skazaniu na karę śmierci dziesięciu Polaków, w tym Antoniego Majkuta „za popieranie Żydów przez udzielanie im schronienia”; Relacja Ludwika Majkuta, Relacja Stanisława Majkuta (zbiory Elżbiety Rączy, 2009).
Bibliografia: Rączy E., Pomoc Polaków dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie 1939–1945, Rzeszów 2008, s. 43; Rączy E., Witowicz I., Polacy ratujący Żydów na Rzeszowszczyźnie w latach 1939–1945 (Poles Rescuing Jews in the Rzeszów Region in the Years 1939–1945), Rzeszów 2011, s. 220–211; Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką, http://www.straty.pl/index.php/szukaj-w-bazie, dostęp 11 XII 2018 r.
Autor: Elżbieta Rączy
