× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Lubkiewicz Leon, Lubkiewicz z d. Fedorczyk Marianna, Lubkiewicz Stefan

Lubkiewicz Leon, urodzony ok. 1884 r., w okresie wojny zamieszkały we wsi Sadowne, Kreishaupt. Sokołów, dystrykt warszawski, GG. 

Lubkiewicz z d. Fedorczyk Marianna, urodzona ok. 1899 r., w okresie wojny zamieszkała we wsi Sadowne, Kreishaupt. Sokołów, dystrykt warszawski, GG.

Lubkiewicz Stefan, urodzony w 1918 r., w okresie wojny zamieszkały we wsi Sadowne, Kreishaupt. Sokołów, dystrykt warszawski, GG.

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

Przed wojną Leon Lubkiewicz prowadził we wsi Sadowne piekarnię. W okresie okupacji była ona oficjalnie nieczynna, ale właściciel dokonywał w niej nielegalnego wypieku chleba i sprzedawał go (a nierzadko przekazywał za darmo) Polakom i Żydom. Równocześnie najstarszy syn Leona Stanisław Lubkiewicz otrzymał w 1942 r. zezwolenie na wypiek i sprzedaż tzw. chleba kontyngentowego, w związku z czym uruchomił w Sadownem własny zakład piekarski i także wspomagał Żydów nielegalnymi wypiekami. 13 stycznia 1943 r. we wsi pojawiła się grupa niemieckich żandarmów, prawdopodobnie prowadzących obławę na ukrywające się osoby narodowości żydowskiej. Zatrzymali oni na drodze dwie młode Żydówki – jedną zapamiętaną jako Elzównę i drugą, noszącą nazwisko Czapkiewicz. Niemcy zainteresowali się niesionym przez nie bochenkiem chleba. Kobieta ujawniły, że otrzymały go od Leona Lubkiewicza. Żydówki zostały zastrzelone na miejscu. Następnie żandarmi wkroczyli do domu Lubkiewiczów, przeprowadzili szybkie śledztwo, a następnie zabili na miejscu Leona, jego żonę Mariannę i próbującego się ratować ucieczką ich syna Stefana. Dom został obrabowany, a Niemcy zabrali trzy tony mąki, trzy dywany, futro i garnitury. Jeden z żandarmów wezwał Stanisława Lubkiewicza i oświadczył mu: „Twoi rodzice i brat zostali zastrzeleni, a ty proś Boga, byś nie był winien, bo cię spotka to samo, bo tamci dawali chleb Żydówce”. W 1997 r. Leon, Marianna i Stefan Lubkiewiczowie zostali uhonorowani pośmiertnie tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.


Źródła: AYV, M.31.2/7520, Collection of the Righteous Among the Nations Department; AIPN Lublin, OKL/S. 2/00/Zn, t. 3, 4.

Bibliografia: Bielawski W., Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1987, s. 48; Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski, t. 1, red. B. Engelking, J. Grabowski, Warszawa 2018, s. 532; Datner S., Materiały z dziedziny ratownictwa Żydów w Polsce w okresie okupacji hitlerowskiej, „Biuletyn ŻIH w Polsce” 1970, t. 73, s. 134–135; https://instytutpileckiego. pl/pl/aktualnosci/smierc-za-bochenek-chleba-historia-rodziny-lubkiewiczow/, dostęp 12 XII 2018 r.; Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący życie podczas Holocaustu. Polska, t. 1 [A–M], red. I. Gutman, red. wyd. pol. D. Libionka, R. Kuwałek, A. Kopciowski, Kraków 2009, s. 411–412; Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945. Województwo siedleckie, Warszawa 1985, s. 228; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, red. R. Walczak, H. Muszyński, J.P. Śliwczyński, I. Borowicz, T. Prekerowa, cz. 3, Warszawa 1997, s. 89.

Autor: Sebastian Piątkowski

Wpis pochodzi z:

Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej


Opis oraz gdzie kupić