Kobylec Piotr, urodzony 10 sierpnia 1893 r. w Uniejowie, syn Michała i Marianny Kobylec, z d. Peron, górnik, zamieszkały w okresie okupacji niemieckiej w Michałkowicach, Landkreis Kattowitz (powiat katowicki), rejencja katowicka, Prowincja Górny Śląsk.
Kobylec z d. Mietła Karolina, urodzona 2 listopada 1982 r. w Zawadzie Lanckorońskiej, gm. Zakliczyn, matka Katarzyna Mietła z d. Malinowska, ojciec Simon Mietła, gospodyni domowa, zamieszkała w okresie okupacji niemieckiej w Michałkowicach, Landkreis Kattowitz (powiat katowicki), rejencja katowicka, Prowincja Górny Ślask.
Kobylec Mieczysław, urodzony 18 maja 1924 w Katowicach, syn Piotra i Karoliny Kobylec z d. Mietła, urzędnik biurowy, muzyk, zamieszkały w okresie okupacji niemieckiej w Michałkowicach, Landkreis Kattowitz (powiat katowicki), rejencja katowicka, Prowincja Górny Ślask.
Kobylec Alojzy, urodzony 22 czerwca 1926 r. w Katowicach syn Piotra i Karoliny Kobylec z d. Mietła, mistrz malarski, muzyk, zamieszkały w okresie okupacji niemieckiej w Michałkowicach, Landkreis Kattowitz (powiat katowicki), rejencja katowicka, Prowincja Górny Śląsk.
Kobylec Wiktor, urodzony 14 lipca 1927 r. w Katowicach syn Piotra i Karoliny Kobylec z d. Mietła, mistrz malarski, muzyk, zamieszkały w okresie okupacji niemieckiej w Michałkowicach, Landkreis Kattowitz (powiat katowicki), rejencja katowicka, Prowincja Górny Śląsk.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
W sierpniu 1943 r. Niemcy zlikwidowali getta w Będzinie, Sosnowcu i Zawierciu i wywieźli Żydów do KL Auschwitz. Największa z kryjówek, do której trafiali będzińscy Żydzi – uciekinierzy z gett zagłębiowskich, mieściła się w domu rodziny Kobylców w Michałkowicach. Na początku Mieczysław Kobylec w tajemnicy przed bliskimi ukrył w swoim domu młodą żydowską dziewczynę. Kiedy o całej sprawie dowiedzieli się jego rodzice, podjęli decyzję o budowie bunkra w kuchni pod podłogą. Przygotowano go bardzo starannie. Piotr Kobylec wykorzystał doświadczenie zdobyte w kopalni. Zamaskowane wejście znajdowało się pod łóżkiem. Wentylowane pomieszczenie wyposażono w światło elektryczne, prycze do spania oraz sygnalizację, dzięki której ukrywający się wiedzieli, że ktoś wchodzi do domu. Bunkier przeznaczony był dla kilkunastu osób, ale czasami przebywało w nim nawet trzydziestu uciekinierów. W sumie od jesieni 1943 r. do stycznia 1944 r. w mieszkaniu Kobylców znalazło schronienie ok. 70 Żydów, m.in. związani z żydowskim ruchem oporu Kasia Szancer, Fela Katz, Shmuel Ron i Chajka Klinger. Żywność dostarczali najmłodsi synowie Kobylców – Alojzy i Wiktor. W akcji pomocy uczestniczyła także córka Kobylca, Klara Banasik, która oddała do dyspozycji ukrywających się swoje mieszkanie w Dąbrówce Małej. Mieczysław Kobylec, który pracował wówczas jako muzyk w jednej z restauracji w Wilkowicach-Bystrej, podjął się również pośredniczenia w przerzucie ukrywających się na teren Słowacji. Legitymując się podrabianymi dokumentami, wynajmował pokoje u górali i sprowadzał do nich mieszkających w bunkrze Żydów. Pierwszą pięcioosobową grupę zorganizował we wrześniu 1943 r. Akcja powiodła się, dlatego też zdecydowano się przygotować kolejne. W sumie do stycznia 1944 r. odbyło się ok. 15 przepraw. Przewodnicy odbierali swoich podopiecznych w Katowicach, Bielsku, Żywcu lub Jeleśni i przeprowadzali przez granicę na Pilsku. Ostatnią akcję przeprowadzono 10 stycznia 1944 r. Podczas przesiadki z pociągu z Żywca do Jeleśni wszyscy zostali zatrzymani przez Gestapo, prawdopodobnie na skutek donosu. Przewodników aresztowano i po kilku dniach zwolniono, natomiast Mieczysława Kobylca odtransportowano do KL Auschwitz. Tego samego dnia aresztowano także innych członków rodziny Kobylca. Niemcy przeszukali ich dom, a Karolina Kobylec, która była wówczas w domu, została dotkliwie pobita. Wiktora i Alojzy zatrzymało Gestapo na kopalni tego samego dnia. Zatrzymano również Piotra Kobylca. Wszyscy zostali przewiezieni na Gestapo w Katowicach. Po kilku dniach Piotra Kobylca wywieziono do KL Auschwitz. Mieczysława Kobylca przeniesiono z KL Auschwitz do KL Gross-Rossen, gdzie został wyzwolony 5 maja 1945 r. W 1964 r. Piotr, Karolina, Mieczysław i Klara Kobylcowie, zostali uhonorowani tytułem Sprawiedliwi wśród Narodów Świata; Wiktorowi przyznano ten tytuł w 1992 r.
Źródła: AŻIH, 301/3484, Zbiór relacji z czasów Zagłady, Relacja Feli Katz; AYV, O.3/3511, Relacja Miriam Bar Am Lom z d. Szancer; ibidem, M.31.2/86, Collection of the Righteous Among the Nations Department; AP Kat, Fotokopie akt Gestapo, Sprawozdanie dzienne nr 3/I z 14 I 1944 r.
Bibliografia: Goldkorn J., Im Kampf ums Überleben, Konstanz 1996, s. 24; Goldkorn J., Azyl [w:] Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, oprac. W. Bartoszewski, Z. Lewinówna, wyd. 3, Warszawa 2007, s. 321; Namysło A., Nie znoszę, kiedy krzywdzą niewinnych ludzi, „Biuletyn IPN” 2009, nr 3, s. 50–52; Pająk I., Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia i Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz, t. 2, Katowice 1998, s. 473; Ron S., Die Erinnerungen haben mich nie losgelassen – Vom jüdischen Widerstand im besetzten Polen, Frankfurt a. Main 1998.
Autor: Aleksandra Namysło
