× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Kasjano z d. Kępka Maria

Kasjano z d. Kępka Maria, urodzona 16 kwietnia 1914 r. w Warszawie, córka Józefa i Antoniny, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, krawcowa, zamieszkała w okresie okupacji w Warszawie (Warschau), dystrykt warszawski, GG.

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

Maria Kasjano, żołnierz Armii Krajowej ps. „Brygida”, z siostrą Władysławą Rogozińską, jej mężem Janem Rogozińskim oraz Antonim Jabłońskim ps. „Wąsaty” pod przykrywką zakładu usług krawieckich prowadzili magazyn broni Armii Krajowej w Warszawie przy ul. Próżnej. Od 1940 r. do mieszkania przybywali bojownicy żydowscy i otrzymywali tam podrobione kenkarty, mundury niemieckie, broń oraz zaopatrzenie. Magazyn stanowił także miejsce konspiracyjnych spotkań członków Żydowskiej Organizacji Bojowej z przedstawicielami Armii Krajowej, a w czasie powstania w getcie warszawskim bojownicy ŻOB mieli tam swoją skrzynkę kontaktową. Kasjano oprócz prowadzenia magazynu zajmowała się także przemytem broni i żywności do getta, przerzutem Żydów na tzw. aryjską stronę miasta oraz udzielaniem im tymczasowego schronienia. Ponadto w mieszkaniu przy ul. Franciszkańskiej ukrywała Jadwigę Szczypiorkowską z mężem, a przy ul. Siennej Natalię Jabłońską i Mietka Krawca. 4 lutego 1944 r. łączniczka ŻOB Fejgełe Peltel-Międzyrzecka ps. „Władka” przyprowadziła do magazynu na Próżnej uczestników powstania w getcie: Jakuba Fejgenblata, Zygmunta Igłę oraz Gutę Kawenoki, którzy mieli odebrać broń. Po zebraniu zaopatrzenia, gdy bojowcy przebywali jeszcze na terenie magazynu, doszło do dekonspiracji lokalu. Były major Wojska Polskiego, członek Narodowych Sił Zbrojnych Jan Kubicki przyprowadził funkcjonariuszy Gestapo, którzy rozpoczęli przeszukanie budynku. Kasjano ukryła Żydów pod stołem krawieckim, a sama została ciężko pobita. Gdy bojownicy próbowali opuścić magazyn, doszło do wymiany ognia z Niemcami, w wyniku której zginęli. Śmierć poniósł także członek AK Antoni Jabłoński, a Jan Rogoziński został pobity oraz wywieziony do KL Auschwitz. Udało mu się przeżyć do końca okupacji. Kasjano wraz z siostrą Władysławą po spakowaniu najpotrzebniejszych rzeczy wywiozły je do rodziców, którzy mieszkali przy ul. Siennej, a same ukryły się u znajomych pod Warszawą. 6 lutego 1944 r. do mieszkania na Siennej przyszedł konfident Jan Kubicki, który zarekwirował wszystkie rzeczy Kasjano i jej siostry jako mienie żydowskie. 28 maja 1981 r. Maria Kasjano została uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.


Źródła: AYV, M.31.2/2080, Collection of the Righteous Among the Nations Department; AŻIH, Dział Dokumentacji Odznaczeń Yad Vashem, 349/24/13, Sprawa Marii Kasjano.

Bibliografia: Grynberg M., Księga Sprawiedliwych, Warszawa 1993, s. 235–236; Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska, t. 1 [A–M], red. I. Gutman, red. wyd. pol. D. Libionka, R. Kuwałek, A. Kopciowski, Kraków 2009, s. 287; The Righteous Among The Nations Database, http://db.yadvashem. org/righteous/family.html?language=en&itemId=4015562, dostęp 23 VII 2018 r.

Autor: Paweł Zawisza

Wpis pochodzi z:

Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej


Opis oraz gdzie kupić