Fenczak Andrzej, urodzony 1901 r. w Solinie, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Maria, zamieszkały w czasie okupacji niemieckiej w Zawoziu, Kreishaupt. Lesko, dystrykt krakowski, GG.
Fenczak Maria, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, mąż Andrzej, zamieszkała w czasie okupacji niemieckiej w Zawoziu, Kreishaupt. Lesko, dystrykt krakowski, GG.
Fenczak Andrzej, syn Andrzeja i Marii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zamieszkały w czasie niemieckiej okupacji w Zawoziu, Kreishaupt. Lesko, dystrykt krakowski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Jesienią 1942 r. Andrzej Fenczak mieszkający w Zawoziu z żoną Marią i sześciorgiem dzieci przyprowadził do swojego domu pięciu Żydów. Wśród nich była trzyosobowa rodzina Iresów (Leon i jego dwoje dzieci Abraham i Ryfka) oraz kuzyn Leona Iresa z Krakowa z synem o nieustalonych danych. Polak przygotował dla nich specjalną kryjówkę w domu. Mieściła się ona w pokoju za dobudowaną z dykty ścianą, która dzieliła pomieszczenie na dwie nierówne części. Mniejsza o szerokości ok. 1,20 m i długości pokoju służyła za kryjówkę Żydom. Aby dodatkowo zamaskować kryjówkę na dobudowanej ścianie rodzina Fenczaków wieszała ubrania. W tak przygotowanym schowku Żydzi przebywali w ciągu dnia. W nocy wychodzili i spali w pokoju. Po zmierzchu wychodzili też na spacer wokół domu. Informacje o ukrywaniu Żydów przez Fenczaka, na skutek plotek, dotarły do ukraińskiej policji. 20 marca 1943 r. do domu Fenczaków przyjechali jej funkcjonariusze pod dowództwem komendanta posterunku policji niemieckiej z Wołkowyi o nazwisku Wach. Mieli ze sobą psy. Przeprowadzili rewizję i znaleźli ukrywających się Żydów. Andrzej Fenczak z żoną i najstarszym synem Andrzejem zostali aresztowani. Wszyscy zostali skuci i zaprowadzeni na posterunek w Wołkowyi. Tam ich rozdzielono. Andrzej Fenczak przebywał w jednej celi, Żydzi w następnej, a osobno pozostali członkowie rodziny Fenczaków. Wszyscy zostali przesłuchani. Andrzej Fenczak był także torturowany. Po przesłuchaniu Maria Fenczak z synem Andrzejem zostali zwolnieni z aresztu i wrócili do domu. Andrzeja Fenczaka i ukrywanych przez niego Żydów Niemcy wywieźli do więzienia w Sanoku. Wszyscy zostali zamordowani w 1943 r. w nieznanym miejscu. 17 marca 2016 r. Andrzej Fenczak został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski przez prezydenta RP.
Źródła: IPN-KŚZpNP, Pomoc Prawna, KPP 5/89, Protokół przesłuchania świadka Andrzeja Fenczaka; Relacja Tadeusza Fenczaka z 15 sierpnia 2015 r. (w zbiorach autorki).
Bibliografia: Polacy ratujący Żydów w czasie Zagłady. Przywracanie pamięci (Poles who rescued Jews during the Holocaust. Recalling Forgotten History), Warszawa 2016, s. 44–45.
Autor: Elżbieta Rączy
