Erdelli Mieczysław, urodzony 10 października 1903 r., syn Zygmunta i Marii z d. Postulskiej, żona Eugenia, funkcjonariusz tzw. granatowej policji, zamieszkały w okresie okupacji w Warszawie (Warschau), dystrykt warszawski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Mieczysław Erdelli zapewnił miejsce schronienia oraz zorganizował fałszywe dokumenty Żydowi o nazwisku Landau (odtąd Zygmunt Lewandowski) oraz jego siostrze Helenie, posługującej się fałszywym nazwiskiem Witkowska (prawdziwe nazwisko nieznane). Żona Mieczysława, Eugenia Erdelli, udostępniła potrzebującym mieszkanie swojej matki i siostry Zyty Jakubowskiej. W sierpniu 1942 r. Mieczysław Erdelli pomógł w ucieczce z getta Henrykowi Landauowi (bratu Zygmunta) i jego żonie Annie, którzy ukrywali się pod fałszywym nazwiskiem Lipińscy. Siostra Eugenii otrzymywała od Zygmunta Landaua wynagrodzenie, które pozwalało jej na utrzymanie wszystkich domowników. Po najściu mieszkania Zyty przez grupę ludzi podających się za Gestapo Eugenia postanowiła wiosną 1943 r. przenieść Annę Landau do domu swojej matki, a Mieczysław ukrył Henryka Landaua w mieszkaniu swojej rodziny. Latem 1943 r. do mieszkania państwa Erdellich trafiła siostra braci Landau – Helena, wraz ze swoim synkiem Heniem. W późniejszym czasie Helena z synem, Zyta Jakubowska i matka Eugenii Erdelli przeniosły się do domu brata Eugenii, pod Warszawę. W październiku 1943 r. Mieczysław Erdelli postanowił pomóc Zygmuntowi Lewandowskiemu i jego narzeczonej Fryderyce Romańskiej przedostać się na Węgry, gdzie wcześniej już wyjechali Henryk i Anna Lipińscy. Podczas przekraczania granicy ze Słowacją został zatrzymany, natomiast Zygmunt i Fryderyka zdołali zbiec i wrócić do Warszawy. Mieczyław Erdelli wyrokiem niemieckiego sądu został skazany na dziewięć miesięcy więzienia, zwolniono go również z pracy. Z zakładu karnego wyszedł tuż przed wybuchem powstania warszawskiego w 1944 r. Mieczysław i Eugenia Erdelli przeżyli wojnę, podobnie jak Żydzi, którym pomagali. 11 kwietnia 2002 r. Eugenia Erdelli została uhonorowana tytułem Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.
Źródła: AYV, M.31.2/11915, Collection of the Righteous Among the Nations Department.
Bibliografia: The Righteous Among The Nations database, http://db.yadvashem.org/ righteous/righteousName.html?language=en&itemId=10000470, dostęp 8 XII 2014 r.
Autor: Kamil Bielas
