Dwojak Franciszek, urodzony 30 listopada 1897 r. w Klimkówce, syn Marcina i Marii z d. Koszyk, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, rolnik, zamieszkały w Klimkówce, Kreishaupt. Jaslo, dystrykt krakowski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Franciszek Dwojak podczas okupacji niemieckiej mieszkał razem z żoną Marią i czterema synami: Bronisławem, Jakubem, Stefanem i Tadeuszem, a także z siostrą Marii, Julią Brońską, w Klimkówce. Rodzina Dwojaków przechowywała prawdopodobnie przez trzy lata sześcioosobową rodzinę Schwimmerów z Tarnowa. Głową rodziny był Abraham, który posługiwał się fałszywymi dokumentami wystawionymi na nazwisko polskiego oficera Jana Domary. Oprócz niego u Dwojaków ukrywał się jego ojciec, żona Zofia oraz ich trzy córki (Ewa – ok. 10 lat, Maria – ok. 14 lat i najmłodsza, która prawdopodobnie miała na imię Helena, ok. 2 lata). Na co dzień mieszkali w domu Dwojaków, a w chwilach zagrożenia ukrywali się w specjalnie zbudowanej skrytce pod stodołą, do której wchodziło się przez chlewik. Skrytkę tę przygotował na polecenie Franciszka Dwojaka jego syn Tadeusz. Było to bardzo ciasne pomieszczenie i aby do niego wejść, Żydzi musieli się wczołgiwać. Leżąc w nim, mogli przeczekać zagrożenie. Po ponad dwóch latach żydowska rodzina opuściła kryjówkę u Dwojaków i przeniosła się do Michała i Antoniny Deciów z Ropy, których o pomoc poprosiła Julia Brońska. Powodem zmiany kryjówki była rewizja gospodarstwa Dwojaków przez policję ukraińską z Uścia Gorlickiego. Sytuację tę spowodował donos jednego z mieszkańców wsi. Po jakimś czasie nastąpiła druga rewizja policji ukraińskiej u rodziny Dwojaków. Jej powodem był kolejny donos o ukrywaniu Żydów oraz to, że najstarszy syn Dwojaków, Tadeusz, uciekł z transportu na roboty do Niemiec i ukrywał się w okolicy. W trakcie rewizji aresztowano Franciszka Dwojaka i odstawiony go na posterunek policji ukraińskiej w Uściu Gorlickim. Po kilku dniach został zwolniony, lecz po pewnym czasie ponownie go zatrzymano. Po aresztowaniu prawdopodobnie został osadzony w więzieniu w Jaśle, a po około dwóch miesiącach rozstrzelano go w Warzycach.
Źródła: AIPN Rz, IPN Rz 107/1597, Sąd Wojewódzki w Rzeszowie, Akta w sprawie karnej Wasyla Petruszki, Protokół przesłuchania Tadeusza Dwojaka, k. 80; ibidem, IPN Rz 354/104SO w Jaśle, Akta w sprawie Franciszka Wencla, Pisemne zeznanie świadków: Juliana Trześniaka, Franciszka Koszyka, k. 34, Protokoły przesłuchań świadków: Andrzeja Rzepieli, k. 47–51, Jana Sitara, k. 56–58; AIPN Rz, OKŚZpNP, 191/241, Ankiety GKBZH w Polsce, aresztowania, pow. Gorlice, k. 71−72; Rękopis Idziego Kulki, b.d., b.p., rkps, kopia w zbiorach autora; Relacja Tadeusza Dwojaka z 8 XI 2011 r., w zbiorach autora; Relacja Stanisława Decia z 22 XI 2011 r., w zbiorach autora; Relacja Kazimierza Daty z 22 XI 2011 r., w zbiorach autora; USC w Ropie, Księga zgonów.
Bibliografia: Kalisz M., Rączy E., Dzieje społeczności żydowskiej powiatu gorlickiego podczas okupacji niemieckiej 1939–1945, Rzeszów 2015, s. 68–70.
Autor: Michał Kalisz
