Dąbrowski Bolesław, urodzony 16 lipca 1902 r. w Abramowie, syn Wojciecha i Ludwiki z d. Rodak, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, w okresie okupacji zamieszkały w kolonii Starościn, Kreishaupt. Lublin, dystrykt lubelski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
W okresie okupacji Bolesław Dąbrowski był rolnikiem, miał własne gospodarstwo. Mieszkał w Starościnie wraz z żoną Zofią i trojgiem dzieci – Stanisławą, Stanisławem i Henrykiem. Ze względu na problemy rodzinne Zofia Dąbrowska przebywała zazwyczaj u swej matki we wsi Osówka, a Bolesław wychowywał dzieci samodzielnie. Jesienią 1942 r. ukrył on przez jedną noc Efraima vel Franka Bleichmana – uciekiniera ze wsi Kamionka. W październiku 1942 r. zdecydował się udzielić schronienia w swych zabudowaniach grupie dorosłych Żydów, liczącej według różnych świadectw od pięciu do siedmiu osób, w tym co najmniej dwie kobiety. Swej córce Stanisławie oświadczył, że są to dalecy krewni ich rodziny. Po ok. miesiącu cała grupa została przewieziona przez Dąbrowskiego do jego siostry Anny Kuziołek w kolonii Piotrowice. Prawdopodobnie późnym wieczorem 30 stycznia 1943 r. do domu Dąbrowskiego przybyła na nocleg grupa Żydów ukrywających się w pobliskim lesie. Znajdowali się w niej m.in. Efraim vel Franek Bleichman, Frank Lewin i Awram Reiss. Następnego dnia rankiem część Żydów opuściła gospodarstwo. Pozostało w nim pięcioro członków grupy, w tym Reiss. W Starościnie przebywała już wówczas ekspedycja, tworzona przez niemieckich żandarmów, policjantów polskich z posterunku Kamionka oraz policjantów ukraińskich. Nie wiadomo, czy zamierzali oni przeszukać wieś, czy też kierowali się tylko do zabudowań Dąbrowskiego, mając informacje o ukrywających się tam osobach narodowości żydowskiej. Gdy Niemcy i policjanci dotarli do obejścia rolnika, był on wraz z dwojgiem dziećmi (trzecie było w innej miejscowości) na podwórzu. Kiedy członkowie ekspedycji chcieli wejść do jego domu, jeden ze znadujących się w środku Żydów oddał w ich kierunku strzał. Członkowie ekspedycji zrezygnowali ze szturmowania obiektu i przeprowadzili jego ostrzał. Bolesławowi Dąbrowskiemu nakazano wyprowadzenie z obejścia i wypuszczenie na pola żywego inwentarza, a jeden z policjantów polskich polecił dzieciom, aby udały się do sąsiadów. Następnie dom mieszkalny i inne obiekty zostały podpalone, a członkowie ekspedycji ustawili się dookoła, czekając z bronią na ludzi chcących uciec przed ogniem. W tych okolicznościach zastrzelono czterech uciekających Żydów, w tym trzech mężczyzn i jedną kobietę (ich ciała pogrzebali następnie na polecenie Niemców sąsiedzi Dąbrowskiego). W zgliszczach zabudowań odnaleziono później jeszcze zwłoki piątej osoby. Bolesław Dąbrowski został zabrany przez członków ekspedycji i powieziony furmanką w kierunku Kamionki. Nie dostał się tam jednak, gdyż został rozstrzelany w lesie o nazwie Borek, leżącym przy drodze między wsiami Samoklęski i Kamionka. W 1994 r. Bolesław Dąbrowski został uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Źródła: AYV, M.31.2/5558, Collection of the Righteous Among the Nations Department; AIPN Lu, OKL/S.2/00/Zn, t. 7, Protokół przesłuchania świadka Władysława Kuzieła, 15 V 1969 r., s. 1335–1336; ibidem, Protokół przesłuchania świadka Józefa Osieka, 15 V 1969 r., s. 1337–1338; ibidem, Protokół przesłuchania świadka Anny Szmajdy, 6 VI 1989 r., s. 1340–1342; ibidem, Protokół przesłuchania świadka Stanisławy Chojnackiej, 7 VI 1989 r., s. 1344–1346.
Bibliografia: Bielawski W., Zbrodnie na Polakach dokonane przez hitlerowców za pomoc udzielaną Żydom, Warszawa 1987, s. 21; Bleichman F., Wolę zginąć walcząc. Wspomnienia z II wojny światowej, Zakrzewo 2009, passim; Aleksiun N., Dąbrowski Bolesław, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia-pomocy-dabrowski-boleslaw, dostęp 13 IV 2019 r.; Kaniewski S., Roguska-Gajewska B., Gdy stawką w walce o życie było inne życie, „Biuletyn GKBZpNP” 1993, t. 35, s. 185–186; Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska, t. 1 [A–M], red. I. Gutman, red. wyd. pol. D. Libionka, R. Kuwałek, A. Kopciowski, Kraków 2009, s. 118; Those Who Helped. Polish Rescuers of Jews During the Holocaust, red. R. Walczak, H. Muszyński, J.P. Śliwczyński, I. Borowicz, T. Prekerowa, cz. 3, Warszawa 1997, s. 62, 152.
Autor: Sebastian Piątkowski
