Ciołkosz Kazimierz, urodzony 10 lipca 1912 r., syn Wiktora i Rozalii z d. Misiak, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, rolnik, zamieszkały w Zręcinie, Kreishaupt. Krosno, dystrykt krakowski, GG.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Do 1942 r. sąsiadami Kazimierza Ciołkosza była czteroosobowa żydowska rodzina Friesów z Katowic: Szymon, jego żona Elżbieta z Grünszpanów i dwie dorosłe córki o imionach Anna i Zofia16. W lecie 1942 r. Friesowie zostali wywiezieni do dzielnicy żydowskiej w Jedliczu. Kazimierz dostarczał im tam żywność. Udało mu się także załatwić „aryjskie” dokumenty dla Anny i Zofii. Posługując się nimi, obie kobiety uciekły z Jedlicza i przybyły do Ciołkosza, który ukrył je na strychu. Po kilku dniach udało mu się znaleźć dla Zofii kryjówkę u swoich znajomych (Czajkowskich) w sąsiedniej wsi. Dzięki kuzynowi Bronisławy Czajkowskiej Zofia otrzymała akt urodzenia na nazwisko Antonina Jasińska, który pomógł jej przetrwać m.in. we wsi Bażanówka, gmina Zarszyn. Druga siostra pozostała u Ciołkosza. Kilka tygodni później informacje o Annie Fries dotarły do władz niemieckich. Funkcjonariusze Gestapo z Krosna aresztowali ją, ale udało się jej uciec jeszcze w czasie drogi na posterunek Gestapo. Nie mając innego wyjścia, wróciła do kryjówki u Ciołkosza. Ten, obawiając się, że Niemcy będą szukać Anny u niego, ukrył ją w zaroślach nad rzeką Jasiołką, a następnie umieścił ją u Jana i Heleny Majchrowiczów w sąsiedniej wsi, a potem u swojej siostry, Zofii Pelczarskiej w Zręcinie. Wiosną 1943 r. Kazimierz Ciołkosz został aresztowany przez funkcjonariuszy krośnieńskiego Gestapo i poddany śledztwu, podczas którego był torturowany. Nie przyznał się do stawianych mu zarzutów. Po trzech miesiącach udało mu się uciec z więzienia w Krośnie i od tego momentu, aż do wkroczenia Armii Czerwonej był zmuszony się ukrywać. 29 stycznia 1992 r. Kazimierz Ciołkosz został uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata.
Źródła: AYV, M.31.2/5097, Collection of the Righteous Among the Nations Department.
Bibliografia: Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holocaustu. Polska, t. 1 [A–M], red. I. Gutman, red. wyd. pol. D. Libionka, R. Kuwałek, A. Kopciowski, Kraków 2009; Relacja Kazimierza Ciołkosza (w zbiorze autorki); Aleksiun N., Ciołkosz Kazimierz, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie-pomocy/historia- -pomocy-ciolkosz-kazimierz, dostęp 14 IV 2019 r.
Autor: Elżbieta Rączy
