Antczak Franciszek, urodzony 3 marca 1901 r. w Nacpolsku, syn Rocha i Wiktorii z d. Bariga, żona Stanisława z d. Majewska, narodowość polska, rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Boguszynie, Landkreis Plöhnen (powiat płoński), rejencja ciechanowska, Prowincja Prusy Wschodnie.
Szkop z d. Antczak Zofia, urodzona 10 marca 1894 r. w Kolonii Nacpolsk, mąż Bolesław (zmarł w 1937 lub 1939 r.), ośmioro dzieci, narodowość polska, rolniczka, zamieszkała w okresie okupacji w Kolonii Nacpolsk, Landkreis Plöhnen (powiat płoński), rejencja ciechanowska, Prowincja Prusy Wschodnie.
Szkop Kazimierz, urodzony 1 listopada 1917 r. w Kolonii Nacpolsk, syn Zofii i Bolesława, narodowość polska, rolnik, szewc, zamieszkały w okresie okupacji w Kolonii Nacpolsk, Landkreis Plöhnen (powiat płoński), rejencja ciechanowska, Prowincja Prusy Wschodnie.
Szkop Genowefa, urodzona 20 marca 1923 r. w Kolonii Nacpolsk, córka Zofii i Bolesława, narodowość polska, rolniczka, zamieszkała w okresie okupacji w Kolonii Nacpolski, Landkreis Plöhnen (powiat płoński), rejencja ciechanowska, Prowincja Prusy Wschodnie.
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
3 listopada 1942 r. z getta w Czerwińsku uciekło dwóch Żydów: Moszko Kuperman i Josek Lewin, którzy znaleźli schronienie w gospodarstwie Franciszka Antczaka w Boguszynie. Gospodarz przechował zbiegów przez kilka dni (prawdopodobnie do 8 lub 11 listopada), jednak z obawy przed denuncjacją zdecydował się na przeniesienie ich do domu swojej siostry, Zofii Szkop w Kolonii Nacpolsk. Najstarszy syn Zofii, Kazimierz, przygotował w oborze bunkier dla zbiegów. Szkopowie przechowywali ich rzeczy oraz dostarczali żywność w zamian za wynagrodzenie. Do tragedii doszło, kiedy Moszko Kuperman z końcem lutego 1944 r. opuścił kryjówkę, by udać się do znajomych i rodziny w Wyszogrodzie. W drodze został zatrzymany przez żandarmów i w trakcie przesłuchania ujawnił miejsce ukrycia oraz osoby, które go ukrywały. 2 marca 1944 r. gospodarstwo Szkopów zostało przeszukane przez Gestapo z Płocka. Dzięki pomocy Kupermana Niemcy bez kłopotu odnaleźli kryjówkę i ujęli ukrywającego się Lewina. Aresztowano go wraz z Zofią Szkop. Kobietę osadzono jako więźniarkę śledczą w więzieniu karnym w Płocku, gdzie oczekiwała na proces. 24 marca aresztowano i pobito Kazimierza Szkopa, który podczas wcześniejszej rewizji przebywał poza domem. Pobito także jego siostrę Genowefę, a następnie wywieziono ją na roboty przymusowe do Niemiec. Pozostałe dzieci: Jadwiga (ur. 25 października 1927 r.), Halina (ur. 14 października 1937 r.), Wacława (brak daty urodzenia), same musiały zająć się gospodarstwem. Kazimierza, tak jak matkę, osadzono w płockim więzieniu. Oboje zostali oskarżeni o ukrywanie Żydów, zaopatrywanie ich w żywność oraz wspólne dokonywanie nielegalnego uboju. Wyrokiem niemieckiego Sądu Specjalnego w Ciechanowie z 26 lipca 1944 r. Zofia Szkop została skazana na trzy lata obozu karnego, a jej syn na karę śmierci. 23 sierpnia 1944 r. Zofia rozpoczęła odbywanie kary w ciężkim więzieniu dla kobiet w Fordonie koło Bydgoszczy. Opuściła je po zakończeniu wojny. Kazimierz Szkop 6 sierpnia 1944 r. został osadzony w więzieniu śledczym w Królewcu (nr więźnia 2458), w którym miał ponieść karę śmierci. Egzekucja odbyła się ok. trzy miesiące później, o czym poinformowano rodzinę. 27 marca 1944 r. aresztowany został również brat Zofii, Franciszek Antczak, którego osadzono w więzieniu karnym w Płocku (Strafgefängnis Schröttersburg), skąd 26 kwietnia 1944 r. przeniesiono go do KL Stutthof. Dotarł tam 28 kwietnia 1944 r. (nr więźnia 34351). Po wojnie nie powrócił w rodzinne strony, prawdopodobnie zmarł w obozie. 22 października 2003 r. Franciszek Antczak, Zofia Szkop z d. Antczak oraz jej dzieci Jadwiga i Kazimierz zostali uhonorowani tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.
Źródła: AYV, M.31.2/10081, Collection of the Righteous Among the Nations Department; AŻIH, Dział Dokumentacji Odznaczeń Yad Vashem, 349/24/2626; AIPN, IPN GK, 629/27, Akta w sprawie Franciszka Antczaka; ibidem, 629/2473, Akta w sprawie Moszka Kupermana.
Bibliografia: Grynberg M., Żydzi w rejencji ciechanowskiej 1939–1942, Warszawa 1984, s. 135; Grądzka-Rejak M., Rodzina Szkopów, https://sprawiedliwi.org.pl/pl/historie- -pomocy/historia-pomocy-rodzina-szkopow, dostęp 4 IV 2019 r.; Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką, http://www.straty.pl, dostęp 6 I 2016 r.; Szczepański J., Społeczność żydowska Mazowsza w XIX–XX wieku, Pułtusk 2005, s. 493; The Righteous Among The Nations Database, http://db.yadvashem.org/righteous/family.html?language =en&itemId=4410339, dostęp 5 XII 2014 r.
Autor: Paweł Zawisza
