Rębiś Józef, urodzony 8 lutego 1882 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Anna z domu Łukasik, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Rębiś Anna z domu Łukasik, urodzona 10 stycznia 1886 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, mąż Józef, zawód: gospodyni domowa, zamieszkała w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Rębiś Zofia, urodzona 1 lutego 1916 r., córka Józefa i Anny z domu Łukasik, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, bez zawodu, zamieszkała w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Rębiś Wiktoria, urodzona 10 września 1919 r., córka Józefa i Anny z domu Łukasik, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, bez zawodu, zamieszkała w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Rębiś Karol, urodzony 25 marca 1924 r., syn Józefa i Anny z domu Łukasik, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Rębiś Władysław, urodzony 15 czerwca 1906 r., syn Józefa i Anny z domu Łukasik, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Latoszynie (powiat dębicki).
Rębiś Jan, urodzony 13 lutego 1913 r., syn Józefa i Anny z domu Łukasik, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki), zmarł 10 sierpnia 1997 r.
Gawryś Feliks, urodzony 1 stycznia 1920 r., syn Karola i Marii z domu Dziurkowskiej, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zamieszkały w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Miela Zofia z domu Sroka, urodzona 19 marca 1880 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolniczka, zamieszkała w okresie okupacji w Połomi (powiat dębicki).
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Od 1942 r. rodzina Rębisiów (wraz z mieszkającym u nich Feliksem Gawrysiem, narzeczonym Wiktorii) ukrywała na terenie swojego gospodarstwa co najmniej dziesięć osób narodowości żydowskiej (nazwiska nieznane; ukrywani Żydzi pochodzili z Krakowa, Tarnowa i Lwowa). Ponadto w budynkach gospodarczych należących do ich sąsiadki Zofii Mieli przygotowali schronienie dla dwunastu członków żydowskiej rodziny Buchnerów. Od grudnia 1942 r. w gospodarstwie Zofii Mieli ukrywało się już tylko osiem osób, gdyż czterech członków rodziny opuściło kryjówkę i udało się w nieznanym kierunku. Wczesnym rankiem 9 września 1943 r. do Połomi przybył oddział żandarmów i funkcjonariuszy gestapo, którym towarzyszyło pięciu policjantów granatowych z posterunku w Dębicy. Niemcy rozstrzelali na podwórzu gospodarstwa Annę Rębiś i jej dzieci: Zofię, Wiktorię i Karola. Józef Rębiś oraz Feliks Gawryś, po brutalnym pobiciu, również zostali zastrzeleni. Zamordowano także ukrywanych u Rębisiów Żydów, z wyjątkiem jednej osoby, która zdołała zbiec. Po dokonaniu morderstwa Niemcy ograbili zabudowania Rębisiów z ruchomego mienia. W tym samym dniu aresztowano również Władysława Rębisia, który mieszkał poza rodzinnym domem w pobliskim Latoszynie. Został osadzony w areszcie w Dębicy, który znajdował się w budynku miejscowego sądu. W areszcie przebywał trzy miesiące. W tym czasie był czterokrotnie przesłuchiwany przez gestapo w sprawie ukrywania Żydów przez jego rodziców. Władysław Rębiś był brutalnie bity podczas przesłuchań. Po zwolnieniu z aresztu przez kilka miesięcy był kontrolowany przez Niemców. Z rodziny Rębisiów mieszkających w Połomi jedynie Janowi udało się ujść z życiem, ponieważ w chwili morderstwa przebywał poza domem. Ostrzeżony przez mieszkańców Połomi, ukrywał się przed Niemcami do końca okupacji. W dniu morderstwa na Rębisiach Żydzi ukrywający się u Mieli odeszli w nieznanym kierunku. 14 września 1943 r. Niemcy wrócili do Połomi. Tym razem udali się do domu Zofii Mieli, którą zastrzelili. Rodzina Rębisiów została odznaczona 9 lutego 2010 r. przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Źródło: AIPN Rz, sygn. S 37/06/Zn, Akta główne w sprawie zabójstwa w Połomi Polaków dokonanego przez funkcjonariuszy państwa niemieckiego; Relacja Janiny Baryczy z domu Rębiś; USC w Pilźnie, Księgi zgonów z Połomi.
Bibliografia: Pomoc Polaków dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie 1939–1945, Rzeszów 2008, s. 44–45, 62.
Autor: Elżbieta Rączy
