Prześlak Jan, urodzony 16 czerwca 1889 r. w Krakowie, syn Juliana i Wiktorii z domu Hemel, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Helena z domu Topor-Kamińska, kierownik szkoły, w czasie okupacji zamieszkały w Jaworznie (powiat chrzanowski).
Prześlak Helena z domu Topor-Kamińska, urodzona 9 września 1884 r. w Darachowie (powiat Trembowla), córka Jana i Kamilli z domu Czechowicz, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, mąż Jan Prześlak, zawód: nauczycielka języka polskiego, w czasie okupacji zamieszkała w Jaworznie (powiat chrzanowski).
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Jan i Helena Prześlakowie w połowie lipca 1942 r. udzielili schronienia kilkunastu Żydom (w tym rodzinie Paruzelów lub Paryzelów i Jungierów) szukającym schronienia w trakcie ostatniej akcji likwidacyjnej skupiska żydowskiego w Jaworznie. Informacja o ukrywaniu Żydów w starohuckiej szkole dotarła wkrótce do miejscowej placówki gestapo, prawdopodobnie na skutek donosu. Prześlaków aresztowano w nocy z 12 na 13 lipca 1942 r. Z siedziby gestapo w Jaworznie, zostali oni najpierw przewiezieni do Mysłowic16, a potem odtransportowani do KL Auschwitz. Helena Prześlak została przywieziona do obozu 26 sierpnia 1942 r. transportem z Katowic (numer obozowy 18 444). Nie zachowały się tak szczegółowe informacje nt. Jana Prześlaka. Małżeństwo Prześlaków zmarło w obozie. W akcie zgonu Heleny Prześlak jako przyczynę śmierci 23 września 1942 r., stwierdzoną przez obozowego lekarza, podano: zakażenie; Jan Prześlak, według dokumentów obozowych, zmarł 10 września 1942 r. na zawał mięśnia sercowego.
Źródło: AIPN Ka, S 58/02/Zn, Akta śledztwa w sprawie zbrodni wojennej w lipcu 1942 roku w Jaworznie polegającej na bezprawnym pozbawieniu wolności Heleny i Jana Prześlaków. Akt zgonu Heleny Prześlak wystawiony 30 IX 1942 r, k. 8 [dokument pochodzi z APMA-B]; ibidem, Spis kobiet zmarłych w obozie, k. 7 [dokument pochodzi z APMA-B]
Bibliografia: Namysło A., Tak się po cichu szeptało... Kto w takich czasach Żydów przechowuje [w:] Kto w takich czasach Żydów przechowuje? Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką, red. A. Namysło, Warszawa 2009.
Autor: Aleksandra Namysło
16 Na liście więźniów Policyjnego Więzienia Zastępczego w Mysłowicach, w dokumentach dotyczących sierpnia 1942 r. znajduje się nazwisko Johan Prześla, co może wskazywać, że chodzi właśnie o Jana Prześlaka.
