× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Lewandowski Wincenty, Lewandowska Emilia, Kuszek Jakub, Kuszek Zofia, Kubicka Justyna z domu Kuszek, Dec Stanisław, Dec Bronisław, Dec Tadeusz, Dec Władysław

Lewandowski Wincenty, urodzony 20 września 1896 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Emilia, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Pantalowicach (powiat przeworski).

Lewandowska Emilia, urodzona 10 sierpnia 1897 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, mąż Wincenty, zamieszkała w okresie okupacji w Pantalowicach (powiat przeworski).

Kuszek Jakub, urodzony w 1881 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Zofia, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Pantalowicach (powiat przeworski).

Kuszek Zofia, urodzona w 1882 r., narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, mąż Jakub, zamieszkała w okresie okupacji w Pantalowicach (powiat przeworski).

Kubicka Justyna z domu Kuszek, urodzona 13 kwietnia 1910 r., córka Jakuba i Zofii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zamieszkała w okresie okupacji w Pantalowicach (powiat przeworski).

Dec Stanisław, syn Józefa i Marii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, kawaler, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Hadlach Szklarskich (powiat przeworski).

Dec Bronisław, syn Józefa i Marii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, kawaler, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Hadlach Szklarskich (powiat przeworski).

Dec Tadeusz, syn Józefa i Marii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, kawaler, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Hadlach Szklarskich (powiat przeworski).

Dec Władysław, syn Józefa i Marii, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji Pantalowicach (powiat przeworski).

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

Dostarczali żywność osobom narodowości żydowskiej ukrywającym się w lesie w okolicach Hadli Szklarskich (byli wśród nich m.in.: Małka Schönfeld, Juda Harmfemst, Jankiel Nadel, Hana Nadel, Józef Hoch, Brnadla Hoch oraz Berek Adler). Ponadto Władysław Dec udzielił im czasowo schronienia w swoich zabudowaniach gospodarczych. 4 grudnia 1942 r. około godziny 10 rano do Pantalowic przyjechało sześciu funkcjonariuszy gestapo i żandarmerii (dowodził nimi Anton Hachmann, komendant posterunku żandarmerii niemieckiej z Łańcuta). Niemcy przywieźli ze sobą, zatrzymaną uprzednio, osiemnastoletnią Żydówkę Małkę Schönfeld. Za obietnicę darowania życia wskazała Niemcom wszystkich Polaków, którzy dostarczali ukrywającym się żywność. Wszystkie wskazane przez nią osoby zostały zgrupowane w domu Wincentego Lewandowskiego, a następnie zamordowane na podwórzu strzałem w tył głowy. Podczas zatrzymania Władysława Deca żandarmi przeprowadzili w jego domu rewizję, rabując cały ruchomy majątek rodziny. Wówczas towarzysząca im Małka Schönfeld zidentyfikowała na rodzinnym zdjęciu Deców wiszącym w mieszkaniu Władysława jego braci, o których wiedziała, że byli zaangażowani w akcję udzielania pomocy ukrywającym się Żydom. Po egzekucji Niemcy udali się do domu Deców do wsi Hadle Szklarskie, gdzie dotarli nocą 4 grudnia 1942 r. Małka Schönfeld wskazała Niemcom Stanisława, Tadeusza i Bronisława Deców, jako osoby, które dostarczały jej żywność. W następstwie tego wszyscy trzej zostali rozstrzelani. Rodzina Deców została odznaczona 9 lutego 2010 r. przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. 


Źródło: AIPN Rz, I S 5/72, Akta w sprawie zastrzelenia w Hadlach Szklarskich trzech członków rodziny Deców; Relacje: Ireny Filip z domu Dec; Janiny i Zofii Kubickich; Danuty Bielko z domu Lewandowskiej ( w posiadaniu autora). USC w Kańczudze, Księgi zgonów.

Bibliografia: Polacy ratujący Żydów w czasie zagłady. Przywracanie pamięci, Łódź 2009, s. 47; Rączy E., Pomoc Polaków dla ludności żydowskiej na Rzeszowszczyźnie 1939–1945, Rzeszów 2008, s. 162.

Autor: Elżbieta Rączy

Wpis pochodzi z:

Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej
Opis oraz publikacja w formie PDF