× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Czajka Stanisław, Czajka Adam, Kmiecik Maria z domu Czajka, Kmiecik Zygmunt

Czajka Stanisław, urodzony 18 października 1928 r., syn Stefana i Anieli, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Libuszy (powiat gorlicki).

Czajka Adam, urodzony w 1932 r. syn Stefana i Anieli, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zamieszkały w okresie okupacji w Libuszy (powiat gorlicki).

Kmiecik Maria z domu Czajka, urodzona w 1924 r. w Libuszy (powiat gorlicki), córka Stefana i Anieli, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, mąż Zygmunt, zamieszkała w okresie okupacji w Libuszy.

Kmiecik Zygmunt, urodzony w Duląbkach (ówczesny powiat jasielski), narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Maria z domu Czajka, zamieszkały w okresie okupacji w Libuszy (powiat gorlicki).

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

W lipcu 1942 r.4 wraz z Anielą Czajką udzielili schronienia mężczyźnie narodowości żydowskiej z Krygu (Henrykowi Morgensternowi5). Morgenstern przebywał u nich wyłącznie czasowo, ponieważ korzystał także z pomocy mieszkańców wsi Święcany. Tam w marcu 1944 r. został aresztowany, przewieziony do siedziby gestapo w Jaśle i poddany przesłuchaniu, a po jego zakończeniu zastrzelony. Podczas przesłuchania zdradził funkcjonariuszom gestapo nazwę miejscowości i nazwiska Polaków, u których się ukrywał. W dwa tygodnie po aresztowaniu Morgensterna do domu Czajków przyjechali funkcjonariusze niemieckiej policji z Jasła, Gorlic i Libuszy. Aresztowali Stanisława i Adama Czajków, Marię Kmiecik oraz Zygmunta Kmiecika. Wszystkich osadzono w więzieniu w Jaśle, gdzie poddano ich brutalnemu przesłuchaniu. Stanisław został zwolniony z więzienia, natomiast jego najbliżsi przetransportowani do więzienia Montelupich w Krakowie. Tam prawdopodobnie Maria Kmiecik i Adam Czajka zostali zastrzeleni. Zygmunta Kmiecika wywieziono do jednego z obozów koncentracyjnych. Brak informacji o jego dalszych losach, prawdopodobnie zginął w nieznanych okolicznościach.


Źródło: AIPN Rz, S II/72, Śledztwo w sprawie zabójstwa rodziny Czajków i mężczyzny narodowości żydowskiej we wsi Libusza. Bibliografia: Bieda T., Pomoc dla ludności żydowskiej w Polsce południowo- wschodniej. Międzynarodowa sesja naukowa hitlerowskie ludobójstwo w Polsce i Europie 1939–1945, GKBZHwP, kwiecień 1983, Warszawa 1983, k. 5; Hein W., Jakubiec C., Montelupich, Kraków–Wrocław 1985, s. 268.

Autor: Elżbieta Rączy

 

4 Źródła podają również okres ukrywania od 1943 do 1944 r. [za:] W. Hein, C. Jakubiec, Montelupich, Kraków–Wrocław 1985, s. 268.
5 Inne wersje: Hyk Morgenstein [za:] T. Bieda, Pomoc…; według Protokołu przesłuchania Stanisława Czajki z 5.06.1976 nazwisko Żyda brzmiało Morgister.

 

Wpis pochodzi z:

Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej
Opis oraz publikacja w formie PDF