× Zamknij
× zamknij menu

Indeks represjonowanych

Chowaniak Karol, Chowaniak Tekla z domu Bogunia, Chowaniak Stanisław, Wiecheć Piotr, Wiecheć Regina z domu Bogunia

Chowaniak Karol, urodzony 20 października 1902 r. w Zawoi, syn Piotra i Zofii z domu Chowania, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, żona Tekla z domu Bogunia, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Zawoi Petułowej.

Chowaniak Tekla z domu Bogunia, urodzona 26 września 1902 r. w Zawoi; córka Michała i Anny z domu Mazur, narodowość polska; wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolniczka, zamieszkała w okresie okupacji w Zawoi Petułowej.

Chowaniak Stanisław, urodzony 8 lutego 1927 r. w Zawoi, syn Karola i Tekli z domu Bogunia, zamieszkały w okresie okupacji w Zawoi Petułowej. Marek Karolina, urodzona około 1913 r., zamieszkała w okresie okupacji w Zawoi Petułowej.

Wiecheć Piotr, urodzony 28 kwietnia 1883 r. w Zawoi, syn Józefa i Reginy z domu Chowaniak, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolnik.

Wiecheć Regina z domu Bogunia, urodzona 18 grudnia 1888 r. w Zawoi, córka Michała i Anny z domu Mazur, narodowość polska, wyznanie rzymskokatolickie, zawód: rolniczka.

 

Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:

Przed wojną do rodziny Chowaniaków na letnisko przyjeżdżali latem państwo Karpowscy z Łodzi. W 1941 r. nawiązali kontakt z Chowaniakami i poprosili o możliwość zamieszkania u nich przez pewien czas (brak informacji o narodowości Karpowskich). Chowaniakowie się zgodzili, ale jesienią 1942 r. przyjechała do nich tylko córka Karpowskich – Wanda, wraz z mężem Janem Kuczko. Jan Kuczko znalazł zatrudnienie w zarządzie gminnym i wykonywał prace dezynfekcyjne. Po kilku miesiącach Kuczko zwrócił się do Tekli Chowaniak z prośbą, by znalazła kogoś, kto zgodziłby się ukryć dwie osoby narodowości żydowskiej. Wówczas udała się z tą prośbą do swojej siostry Reginy Wiecheć i uzyskała jej zgodę. Wkrótce przybyło do Wiecheciów małżeństwo w wieku około trzydziestu lat (nazwisko nieznane). U Wiecheciów pozostali prawdopodobnie około trzech, czterech miesięcy. Ich dalszy pobyt okazał się niemożliwy, ponieważ wiadomość o ich ukrywaniu rozeszła się wśród mieszkańców wsi. W tej sytuacji nocą przewieziono małżeństwo do Tekli i Karola Chowaniaków. Początkowo mieszkali w domu, potem w specjalnie przygotowanym schowku w stodole, a następnie w wykopanym i zabezpieczonym bunkrze ziemnym. W ukryciu spędzili ponad cztery miesiące. Gdy gospodarze zorientowali się, że ich dom jest obserwowany, Karol Chowaniak nie chciał dłużej ryzykować, ukrywając osoby narodowości żydowskiej. Porozumiał się wówczas z łącznikiem z Krakowa, który zorganizował im nowe miejsce ukrycia. Wkrótce syn Chowaniaka Stanisław odwiózł Żydów w umówionym czasie na stację kolejową w Makowie. Wiosną 1943 r. Jan Kuczko został prawdopodobnie zatrzymany przez Niemców. Po trzech lub czterech dniach od tego wydarzenia w domu Chowaniaków przeprowadzono rewizję, w rezultacie której zabrano wszystkie rzeczy Kuczków i aresztowano Wandę Kuczko. Brak informacji o dalszym losie Wandy i Jana Kuczków. Miesiąc po aresztowaniu Kuczków, w maju 1943 r. zostali aresztowani Karol Chowaniak i jego syn Stanisław oraz mieszkająca u nich Karolina Marek. Wszyscy zostali osadzeni w zakopiańskiej siedzibie gestapo w willi „Palace”. Karolowi postawiono zarzut ukrywania Żydów. Karol Chowaniak i pracująca w jego domu Karolina Marek zostali z Zakopanego przewiezieni do Auschwitz. W czerwcu, miesiąc po aresztowaniu ojca i syna, gestapo aresztowało również Teklę Chowaniak, którą następnie przewieziono do Auschwitz. 15 grudnia 1943 r. zmarł Karol Chowaniak, a w styczniu 1944 r. Tekla Chowaniak. Taki sam los spotkał wspomnianą Korolinę Marek. Ich syn po przesłuchaniach i pobycie w więzieniu na Montelupich w Krakowie został wywieziony na roboty do Rzeszy. W toku śledztwa musiał zostać wykryty także udział małżeństwa Wiecheciów w ukrywaniu osób narodowości żydowskiej. Piotr i Regina Wiecheć zostali za to aresztowani przez gestapo z Makowa Podhalańskiego w październiku 1943 r. Stracono ich w ogrodzie willi „Marysin” (siedziba gestapo, oddział zakopiańskiej komendy gestapo – osławionej „Palace”).


Źródło: Kancelaria parafii Zawoja, Księgi narodzin; Relacja ustna Stanisława Chowaniaka z 5 października 2007 r.; USC w Zawoi, Księgi ślubów.

Bibliografia: Samsonowska K., Cena śmierci za pomoc Żydom. Tragedia małżeństwa Wiecheciów i Chowaniaków oraz Karoliny Marek [w:] „Kto w takich czasach Żydów przechowuje?...” Polacy niosący pomoc ludności żydowskiej w okresie okupacji niemieckiej, red. A. Namysło, Warszawa 2009, s. 125–132.

Autor: Krystyna Samsonowska

Wpis pochodzi z:

Rejestr faktów represji na obywatelach polskich za pomoc ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej
Opis oraz publikacja w formie PDF