Stradowska Maria z domu Piotrowska, urodzona w 1900 r., córka Jana i Franciszki z domu Stachowicz, mąż Adam, zawód: rolniczka, zamieszkała w okresie okupacji w Chmielniku (powiat kielecki).
Stradowski Wacław, urodzony 14 sierpnia 1921 r. w Chmielniku, syn Adama i Marii, zawód: rolnik, zamieszkały w okresie okupacji w Chmielniku (powiat kielecki).
Przyczyny, okoliczności i rodzaj represji:
Wraz z Kazimierą i Matyldą (córkami Marii) ukrywali w swoim domu przy ul. Szydłowskiej 19 w Chmielniku od jesieni 1942 r. do lutego 1943 r. pięcioro Żydów (braci Pasternaków oraz małżeństwo z 10-letnim chłopcem, nazwisko nieznane)11. Kryjówkę stanowiło znajdujące się w domu rodziny niewykończone pomieszczenie, służące dotąd jako skład sprzętu rolniczego. W lutym 1943 r. żandarmeria niemiecka dokonała rewizji w ich domu, w wyniku której rozstrzelano ukrywających się Żydów. Rodzina Stradowskich zdołała uciec przed przeprowadzeniem rewizji. Maria Stradowska z córkami wróciła do domu, Wacław się ukrywał. Po kilku dniach, kiedy mężczyzna przyszedł do domu i zdecydował się zostać w nim na noc, aresztowali go Niemcy. Dwa dni po zatrzymaniu syna Maria Stradowska została wezwana na posterunek żandarmerii w Chmielniku, tam została aresztowana pod zarzutem zapewnienia schronienia Żydom. 11 lutego 1943 r. wraz z Wacławem została przewieziona do więzienia w Pińczowie. 24 marca Stradowscy zostali przetransportowani do więzienia w Kielcach, następnego dnia przed Sondergericht Kielce odbyła się rozprawa główna w ich sprawie. Maria wraz z synem Wacławem została skazana na karę śmierci. Generalny gubernator, do którego zwrócili się z prośbą o ułaskawienie, nie skorzystał z przysługującego mu prawa. Maria i Wacław Stradowscy zostali straceni w więzieniu w Kielcach 23 grudnia 1943 r. Uhonorowani tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata 16 lipca 2001 r.
Źródło: AIPN Ki, OKŚZpNP, S.67/02/Zn, Akta główne prokuratora w sprawie zbrodni zabójstw Polaków w więzieniu kieleckim w latach 1939–1945, t. 3, 4; APKi, Więzienie w Kielcach, 984, 1138, 1146. AŻIH, Dział Dokumentacji Odznaczeń Yad Vashem w Żydowskim Instytucie Historycznym (1979–2004), sygn. 2533; Yad Vashem, Departament Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, sygn. 7432.
Autorzy: Edyta Krężołek, Tomasz Gonet
11 Według AIPN Kie, OKŚZpNP w Kielcach, S.67/02/Zn, Akta główne prokuratora w sprawie zbrodni zabójstw Polaków w więzieniu kieleckim w latach 1939–1945, t. 3, 4 ukrywali troje Żydów (dwóch mężczyzn i kobietę).
