Pomoc, jaką Polacy nieśli ludności żydowskiej w okresie II wojny światowej podzielić można na instytucjonalną i indywidualną. Ta pierwsza związana była z funkcjonowaniem polskiego ruchu niepodległościowego i najczęściej kierowana była do więcej niż jednego odbiorcy. Jej celem było ratowanie nie jednostek, lecz całych grup. Możemy wyodrębnić kilka struktur podziemnych, których celem było niesienie Pomocy (nie są to jednak wszystkie):
1) Najważniejszą niewątpliwie na tym polu organizacją była Rada Pomocy Żydom („Żegota”), powstała 27 września 1942 roku, zreorganizowana 4 grudnia 1942. Stałe biura RPŻ udało się uruchomić w Warszawie, Krakowie i Lwowie. Pomocy, w różnej postaci, udzielono co najmniej kilku tysiącom osób. Na czele „Żegoty” pierwotnie stała Zofia Kossak-Szczucka, następnie zaś Julian Grobelny. W skład RPŻ wchodziły takie polskie ugrupowania jak:
- Polska Partia Socjalistyczna-WRN,
- Front Odrodzenia Polski,
- Polska Organizacja Demokratyczna,
- Stronnictwo Ludowe,
- Stronnictwo Demokratyczne
- Żydowski Komitet Narodowy
- Bund
- bezprecedensową działalność w ramach RPŻ prowadzili pracownicy Wydziału Opieki Zarządu Miejskiego w Warszawie, na czele z Ireną Sendlerową. Udało im się otoczyć opieką blisko 2500 dzieci żydowskich wydobytych z getta warszawskiego.
2) Delegatura Rządu RP na Kraj, która – akceptując inicjatywy oddolne – umozliwiła zorganizowanie RPŻ. Kwestiami „Żegoty’” zajmował się w Delegaturze Referat Żydowski na czele z Witoldem Bieńkowskim
3) Referat Żydowski w Armii Krajowej, na czele którego stał Henryk Woliński. Utworzony w lutym 1942 roku. Początkowo zajmował się głównie zbieraniem informacji o prześladowaniu Żydów. Stał się jednym z inicjatorów utworzenia „Żegoty”. Wspierał aktywnie jej wysiłki na rzecz niesienia Pomocy. Starał się oddziaływać na te struktury podziemia polskiego, które sceptycznie odnosiły się do całej akcji. Po jakimś czasie podjął samodzielną akcję Pomocy, która objęła kilkaset osób.
4) Komitet Zamojsko-Lubelski, na czele ze Stefanem Sendłakiem. Powstały w Zamościu przeniósł następnie swą siedzibę do Warszawy. Stefan Sendłak stanął zarazem na czele referatu terenowego Rady Pomocy Żydom.
5) Socjalistyczna Organizacja Bojowa na czele z Leszkiem Raabem.
6) Związek Syndykalistów Polskich, na czele ze Stefanem Szwedowskim.
7) Społeczna Organizacja Pomocy
8) Polska Partia Robotnicza
9) Niezwykle istotną rolę w dziele Pomocy zinstytucjonalizowanej odegrało duchowieństwo polskie, a przede wszystkim żeńskie zakony klasztorne, pośród których wiele stało się miejscem schronienia dla dzieci żydowskich.
Ponadto każda organizacja społeczna czy polityczna, nie wyłączając Stronnictwa Narodowego, które oficjalnie do „Żegoty” nie przystąpiło, posiadająca w swych szeregach członków pochodzenia żydowskiego, niosła im Pomoc.